Заходнебеларуская Атлантыда 1921—1941 гг.

няма водгукаў

Мельнікаў Ігар

32.00 руб.

Памер: 130x200 мм

Вага: 485 г

Purchase

Няма на складзе

Галіяфы Гісторыя Публіцыстыка Мельнікаў Ігар

Апісаньне

Мінск: Галіяфы, 2015. — 428 с.: іл. Цвёрдая вокладка. Наклад кнігі цалкам прададзены.

ISBN 978-985-7021-75-8.

Кніга прысвечаная малавядомым старонкам гісторыі Заходняй Беларусі ў міжваенны час. У савецкія гады мінулае заходнебеларускіх тэрыторый вывучалася досыць аднабакова, а шмат якія гістарычныя сюжэты заставаліся па-за ўвагай даследчыкаў. 3 цягам часу гісторыя гэтых тэрыторый ператварылася ў “Атлантыду”, пра якую сучаснае беларускае грамадства амаль нічога не ведае. Гэтая кніга і звяртае ўвагу чытача на невядомыя аспекты мінуўшчыны Заходняй Беларусі ў 1920—1940-я гады.

ЗМЕСТ Паглядзець

Ад аўтара Паглядзець

Доўгі час гісторыя заходніх абласцей Беларусі ў міжваеннае дваццацігоддзе разглядалася вельмі абмежавана. На гэта ўплывала палітычная кан'юнктура савецкага перыяду, якая рабіла акцэнт на тэматыцы класавай барацьбы і ўз'яднання Заходняй Беларусі з БССР. Між тым, гісторыя Заходняй Беларусі ў міжваенны час значна больш багатая і цікавая. Так, жыццё тут было не надта багатым, але жыхары мелі розныя магчымасці, каб зарабіць грошы. Адны ціха працавалі на пана, другія вырашалі паехаць на заробкі ў Латвію, Эстонію ці далёкую Аргенціну.

Заробленыя грошы людзі неслі ў банкі, якіх было досыць шмат на тэрыторыі Віленскага, Навагрудскага і Палескага ваяводства. Калі сродкаў хапала — ішлі ў крамы і куплялі адзенне вядомых на той час брэндаў. Пазней, у верасні 1939 года, чырвонаармейцаў, якія прыйдуць “вызваляць” гэтыя землі ад “панскага прыгнёту”, вельмі здзівіць еўрапейскі выгляд звычайных жыхароў Заходняй Беларусі. Як і ў кожнай краіне, у II Рэчы Паспалітай былі свае геніі злачыннага свету, махляры, жорсткія забойцы, а ў Вільні існавала нават свая мафія.

Пасля нападу Германіі на Польшчу ў верасні 1939 года значная колькасць беларусаў апранула на сябе мундзіры Войска Польскага і разам з палякамі ўдзельнічала ў шматлікіх бітвах Вераснёўскай кампаніі. 17 верасня 1939 года пачаўся “вызваленчы паход Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь і Заходнюю Украіну”, у выніку якога гэтыя тэрыторыі апынуліся ў складзе Савецкага Саюза. На працягу амаль двух гадоў (да нападу Германіі на СССР у чэрвені 1941-га) на захадзе БССР прайшло некалькі хваляў дэпартацый і рэпрэсій, ахвярамі якіх сталі дзясяткі тысяч беларусаў. Шмат хто быў расстраляны, іншыя апынуліся ў ГУЛАГу.

Пра гэта і яшчэ пра шмат іншых сюжэтах гісторыі Заходняй Беларусі — мая кніга. На яе старонках чытач пазнаёміцца з лёсамі звычайных беларусаў, якім выпала жыць у няпростыя гады. Менавіта з гэтых людскіх лёсаў і складаецца гісторыя нашай Беларусі.

Акрамя гэтага ў кнізе апублікаваны артыкулы, прысвечаныя малавядомым сюжэтам мінулага Беларусі — Касцюшку і Міцкевічу, Бабруйску і Вільні, Каліноўскаму і Мураўёву. Падаецца, што і гэтая частка кнігі, якую спадарства трымае ў руцэ, таксама вас зацікавіць.

3 кагорты свабодных Паглядзець

Гісторыю пішуць пераможцы. Але насуперак палітычнаму дыктату пераможцаў, заўсёды знаходзяцца гісторыкі, якія імкнуцца пісаць аб'ектыўную гісторыю.

Найбольшы ўзровень аб'ектыўнасці — у дэмакратычна арганізаваным грамадстве. Найменшы — да нулявога і адмоўнага — у таталітарным. Між гэтымі палярнымі магчымасцямі дысбаланс гістарычнай праўды-няпраўды і, адпаведна, свабоды навуковага пошуку і думкі гісторыка вызначаецца ўзроўнем жорсткасці аўтарытарнага рэжыму.

Савецкая гістарыяграфія — гэта наскрозь палітычна кантраляваная, ідэалагічна прасякнутая, паслядоўна сфальсіфікаваная карціна мінуўшчыны. Штучныя белыя плямы і чорныя дзіры гісторыі, камуфляж гістарычных міфаў закрываюць цэлыя стагоддзі і кантыненты.

Беларуская сучасная гістарыяграфія падзеленая на два лагеры — афіцыйны і незалежны. Афіцыйны ўтрымліваецца ў палоне савецкіх міфаў і забаронаў. Незалежны спавядае свабоду думкі і аб'ектыўнае даследаванне. Сёння гэта ўжо дастаткова заўважная ў Беларусі плынь са сваім важкім даробкам бадай што па кожнаму з гістарычных перыядаў.

Ігар Мельнікаў належыць да гэтай слаўнай незалежніцкай кагорты беларускіх гісторыкаў — адраджэнцаў гістарычнай праўды. 3 ім рэдакцыя пазнаёмілася ў лютым 2012 года і запрасіла да супрацоўніцтва. Творчае сяброўства наша аказалася плённым. Аўтар пісаў — мы друкавалі, паступова адкрываючы чытачу заходнебеларускую Атлантыду міжваеннага перыяду і не толькі. Так нарыс за нарысам і склаліся ў кнігу, дзве трэці з якіх друкаваліся на старонках нашай газеты і сайта.

Гэта другая кніга ў бібліятэчцы “Новага часу”. Мы зычым аўтару новых творчых поспехаў. Таму што справа пошуку гістарычнай праўды ў Беларусі па-ранейшаму далёка не простая і не зусім бяспечная. Яна патрабуе грамадзянскай смеласці. Дастаткова ўзгадаць, што падрыхтаваная Ігарам у верасні 2014 года выстава “Заходнебеларуская Атлантыда” ў музейна-выставачным комплексе ДУ “Гісторыка-культурны музей-запаведнік “Заслаўе” была зачыненая па патрабаванні абласнога ідэолага.

Наш вопыт супрацоўніцтва з Ігарам Мельнікавым, іншымі беларускім гісторыкамі пацвярджае даўно вядомую ісціну — гістарычную праўду навечна не схаваеш.

Аляксей Кароль,
галоўны рэдактар “Новага часу”,
кандыдат гістарычных навук