Выбраныя творы. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 518 с.
ISBN 978-5-00076-014-7.
У кнігу ўвайшлі выбраныя навукова-папулярныя, эсэістычныя і публіцыстычныя працы вядомага беларускага навукоўцы і грамадскага дзеяча з Гародні, напісаныя ім на працягу апошніх трох дзесяцігоддзяў.
Некаторыя з іх друкуюцца ў зборніку ўпершыню.
“У першы том збору твораў увайшлі ненавуковыя творы — гэта эсэ, публіцыстыка, рэфлексіі, рэпартажы, якія былі напісаныя ў прамежку з сярэдзіны 80-х мінулага стагоддзя да сённяшняга дня. Там ёсць, напрыклад, мае допісы ў блог на сайце “Беларускі партызан” пра падзеі. Гэтыя тэксты адбіраліся рэдактарам Алесем Пашкевічам, які падказаў структуру гэтай кніжкі, адбіраліся па такім прынцыпе, каб тэксты былі цікавыя не толькі аўтару, але і камусьці яшчэ”. (Аляксандр Краўцэвіч, Радыё Рацыя)ЗМЕСТ Паглядзець
Слова да чытача
НязБылая Айчына
Беларусь як суб’ект уласнай гісторыі
Не гарады і не вёскі
Гэтай зямлі не хапае свята. Наваградак—Менск
Еўропа і Расея: дзе месца Беларусі?
Праз песню жыве Беларусь! Уражанні немузычнага гледача ад конкурсу бардаў
Скарына прызямліўся ў Лідзе
Бацькі нянавісці (ліст у рэдакцыю)
Год страты ў краіне парадоксаў
Прага ізноў прымае Францішка Скарыну
Вуліца, поле, Вялікае Княства
“Куй, куй, каваліку…”
25 сакавіка. Воля, масла і хлеб
Масток да гісторыі краю
Гародня—Кракаў. Падарожжа па каралеўскіх мясцінах
Дотык да жывой гісторыі
Беларуска-чэшскае сваяцтва
Апошні з беларускіх магіканаў
Экспедыцыя да Беларусі
Чалавек, які стварае сусвет
Вобраз сучаснага беларуса
Выжыванне беларускасці
Тэксты, напісаныя для сайта “Беларускі партызан” у 2011—2012 гг.
Свая чужая краіна
Турма — як бяда
Лукашэнка перамог!
Як жыць, то жыць для Беларусі!
Гавару па-руску — адчуваю здраду
Тарас і Парнас
Падарожжа па Беларусі. Нарысы
Гомельшчына. Найстарэйшая вёска Беларусі
Берасцейшчына. Апошні прытулак апошняга караля Рэчы Паспалітай
Гарадзеншчына. Карабель і Гальшаны
Віцебшчына. Полацкая перліна беларускага дойлідства
Магілёўшчына. Востраў жывой мінуўшчыны
Меншчына. Прыгарад, старэйшы за сталіцу
Майстар — наш продак
Скарбніца старажытных рэчаў
Як шукалі мірскую ратушу
На наваградскіх пагорках
Паселішчы на рэчцы Ашмянцы
Мястэчкі каля замкаў
Зроблена рукамі продкаў
Керамічны посуд
Кафля
Будаўнічыя матэрыялы, хатнія рэчы
Вырабы з металу
Вырабы са шкла
Каменныя і касцяныя вырабы
Заканчэнне
Гарадзенскі замак
Узнікненне і росквіт паселішча на беразе Нёмана
Крыжацкая навала
Слаўны рыцар Давыд Гарадзенскі
Бітва з крыжакамі працягваецца
Міжусобныя звады — і крыжакі ў замку
Замірэнне Вітаўта і Ягайлы
Замак Вітаўта
Замак Стэфана Баторыя
Міналі стагоддзі
Каралеўна мая, Гародня
Каралеўскі горад з губернскім лёсам
На мяжы славянскага свету
Божа, уратуй Каложу!
Гародня і пачатак Вялікага Княства Літоўскага
Гародня і Ордэн
Школа кіравання Вітаўта
Горад майстроў
Каралеўская ўлюбёніца
Барокавы лёс
Самы знакаміты эканом
Самота караля Станіслава
У кіпцюрах візантыйскага арла
За вольнасць Айчыны
Гародня Максіма
Тэўтонскі ордэн ад Ерусаліма да Грунвальда
Уступ
Стварэнне і ўстрой Ордэна братоў-рыцараў Тэўтонскага дому
Дзевы Марыі ў Ерусаліме
З палестынскіх пяскоў у прускія лясы
Бойкі з Літвой і Польшчай
Набліжэнне да Вялікай вайны
Ваенная кампанія 1409 г. і падрыхтоўка новай
Грунвальдская выправа
Жыццяпіс вялікіх князёў літоўскіх
МІНДАЎГ. ПАЧАТАК ВЯЛІКАГА ГАСПАДАРСТВА
Міндаўг (гады жыцця: мяжа XII—XIII стст.— 1263 гг.; гады гаспадарання: каля 1248—1263 гг.)
Літва — краіна лесу
Кар’ера першабытнага ваяра
Пачатак Вялікага Княства. Першыя выпрабаванні
Каралеўства Літва (1253—1260 гг.)
Справа зроблена
Заканчэнне
АД ВОЙШАЛКА ДА ВІЦЕНЯ (1264—1315 гг.). ВЫПРАБАВАННЕ НА ТРЫВАЛАСЦЬ
Уступ
Вялікае Еўрапейскае перасяленне
Транята (1263—1264 гг.).
Кароткі трыумф узурпатара
Войшалк (1264—1267 гг.). Інтэлігент на троне
Шварн (1267—1270 гг.). Далёка ад Радзімы
Трайдэн (1270—1282 гг.). Надзейны стырнавы
“Цёмныя” гады (1282—1292 гг.)
Пукувер (каля 1292—1295 гг.) і Віцень (1295—1315 гг.).
Пачатак вялікай дынастыі
Віцень (1295—1315 гг.)
Заканчэнне
ГЕДЫМІН (1316—1341 гг.). КАРАЛЕЎСТВА ЛІТВЫ І РУСІ
Уступ
Пачатак гаспадарання
Дыпламатычны марш на захад
Няўдалы каталік
Першы ліцвінска-польскі саюз
Кароль Літвы і Белай Русі
Выпрастаная спружына
Тастамент Гедыміна
Заканчэнне
ВЯЛІКІ КНЯЗЬ ВІТАЎТ
Літва — яго Радзіма
Сталенне героя
Улада вышэй за ўсё
Руплівец гаспадарства
Вялікая бітва
Шлях да Еўропы
Пра аўтара Паглядзець
Краўцэвіч Аляксандр — археолаг, гісторык-медыявіст, доктар гістарычных навук. Нарадзіўся 13 верасня 1958 г. на Гарадзеншчыне ў вёсцы Лупачы Мастоўскага раёна. Скончыў гістфак БДУ (1981), аспірантуру Інстытута археалогіі АН СССР у Маскве (1984), дактарантуру БДУ (1999). Працаваў прарэктарам ГрДУ (1994—1995). Праходзіў навуковую стажыроўку ў Ягелонскім універсітэце ў Кракаве (1996—1997).
Даследуе сярэднявечную гісторыю Беларусі. Распрацаваў канцэпцыю ўтварэння Вялікага Княства Літоўскага. Аўтар 8 навуковых і навукова-папулярных кніг (2000).
Старшыня выканкама рады Беларускага гістарычнага таварыства. Галоўны рэдактар навуковага гістарычнага і краязнаўчага часопіса “Гістарычны альманах”.
Фрагмент з кнігі“…Край, які сёння называецца Беларусь, спрадвеку быў і застаецца краінай мяжы. Беларускае памежжа — з’ява шматпланавая і ўніверсальная. Яна пачынаецца ўжо ад самой прыроды. Тэрыторыя Беларусі — памежная раслінная зона, дзе гэтак званая еўрапейская тайга (сасновыя бары і яловыя гушчары) паступова пераходзіць у ліставы еўрапейскі лес. Мяжа водападзелу паміж балтыйскай і чарнаморскай воднымі сістэмамі перасякае ўсю краіну вялікай дугой ад паўднёвага захаду да паўночнага ўсходу.Беларусь — гэта чатырохкратная прыродна–этнічна–культурна–палітычная мяжа. Пагранічча — нязменны стан і лёс, шчасце і трагедыя гэтай зямлі на працягу больш чым тысячы гадоў, ад глыбокай старажытнасці да самых апошніх дзён. Сённяшні няпэўны стан беларускай дзяржаўнасці — вынік і праява гэтага пагранічча…”(“Беларусь як суб’ект уласнай гісторыі”)
