Запісы БІНіМ. №41

Больш выяваў

Націсніце, каб павялічыць

няма водгукаў

16.50 BYN

Памер: 145x200 мм

Вага: 850 г

Purchase

Няма на складзе

Гісторыя Мэмуары Публіцыстыка Альманах "Запісы БІНіМ"Эпісталярыі Жыцьцяпісы

Апісаньне

Запісы Беларускага Інстытуту Навукі й Мастацтва. №41: Навукова-папулярны альманах аб беларускай эміграцыі. — Belarusan Institute of Arts and Sciences: New York—Mіensk, 2019. — 818 с.

ISBN 978-0-9722020-8-4

Гэты том працягвае сэрыйнае выданьне ЗАПіСЫ, запачаткаванае ў 1952 г. Першыя 6 тамоў у 1952—1954 гг. выйшлі ў Нью-Ёрку; 5 наступных — у 1962—1970 гг. друкаваліся ў Мюнхэне. З 12-га (1974) да 24-га (1999) тому ЗАПіСЫ друкаваліся ў Нью-Ёрку. Ад 2002 г. ЗАПІСЫ — сумесны нью-ёркска-менскі праект.

Асноўная тэма гэтага тому альманаху — “О, Канада!”

Свежыя "Запісы БІНіМ": пра беларускую Канаду ў гісторыі і сучаснасці, Наталлю Арсенневу ды іншых (анонс 41-га тому альманаху ад Натальлі Гардзіенкі на Budzma.by)

ПРАДМОВА ІВОНКІ СУРВІЛЛЫ Паглядзець

ШТО МЫ ЗРАБІЛІ Ў КАНАДЗЕ
У 2018 годзе беларуская грамада ў Канадзе адзначала 70-я ўгодкі Згуртаваньня беларусаў Канады. Я была найстарэйшай сяброўкай Згуртаваньня на сьвяткаваньні й скарыстала з нагоды, каб прыпомніць новай хвалі нашай эміграцыі пра старэйшых, якіх нашая сям’я яшчэ пасьпела пазнаць, прыехаўшы ў Канаду ў 1969 г. Усе былі моцнымі патрыётамі зь дзьвюма мэтамі ў жыцьці: унутры захаваць нашыя мову й каштоўнасьці, “каб не памерці”, а навонкі даказаць сьвету, што Беларусь жыве, нягледзячы на неймаверныя высілкі Масквы, каб сьцерці яе з мапы сьвету.

Гэта было важна для ўсіх нас, і за першыя 50 гадоў існаваньня дыяспары было шмат зроблена. Новая хваля эміграцыі зь Беларусі знайшла ў Канадзе прытулак — Беларускі рэлігійна-грамадзкі цэнтар і яшчэ ладную колькасьць старэйшых, якія з радасьцю перадалі свае дасягненьні й абавязкі новапрыбылай моладзі. Як я казала на сьвяткаваньні 70-годзьдзя, мелі мы шмат шчасьця, бо новыя эмігранты хутка ўключыліся ў беларускае жыцьцё й дасюль Канада ёсьць адным з найбольш актыўных беларускіх асяродкаў у сьвеце.

Пра колькасьць зробленага ранейшай хваляй эміграцыі, аднак, ня ўсе новапрыбылыя ведаюць. І таму хачу выкарыстаць гэтую нагоду, каб пералічыць прынамсі тое, што памятаецца.

Безумоўна, не было такога году, каб усе плыні эмігрантаў не сьвяткавалі — звычайна вельмі ўрачыста — 25 Сакавіка й Слуцкі збройны чын. Адзначаліся ўсе вялікія даты нашай гісторыі: тысячагодзьдзе дзяржаўнасьці, пяць стагодзьдзяў Скарыны, угодкі ўсіх нашых вялікіх пісьменьнікаў. Арганізоўваліся Сустрэчы беларусаў Паўночнай Амэрыкі, выдаваліся й распаўсюджваліся беларускія кнігі, існаваў беларускі танцавальны гурток, кожную нядзелю адпраўляліся беларускія багаслужбы ў абедзьвюх таронтаўскіх беларускіх цэрквах, адбываліся выставы беларускіх мастакоў. Але пра гэта пераважна ўсе ведаюць.

Менш ведаюць і тут, і на Бацькаўшчыне пра тое, што было зроблена нашай невялікай грамадой, каб пазнаёміць зь Беларусьсю іншых канадыйцаў і рэшту сьвету. Гэтым і хацела б падзяліцца з чытачамі сёлетняга нумару “Запісаў”, прысьвечанага Беларускай Канадзе. Пералічваю падзеі з памяці безь ніякага парадку — ні храналягічнага, ні іншага (сьпіс не вычарпальны).

Дзьве вялікія навуковыя канфэрэнцыі (Квінс-унівэрсытэт у 1971 г. і Атаўскі ўнівэрсытэт у 1975 г.), прысьвечаныя беларускай тэматыцы. Выстаўка беларускага народнага мастацтва, арганізаваная супольна з Музэем чалавека ў Атаўскім унівэрсытэце (1975). Урачысты вечар Натальлі Арсеньневай у Атаўскім унівэрсытэце (1975). Выстаўка беларускага народнага мастацтва ў Гарадзкой бібліятэцы (Public Library) Атавы (1977). Беларускі бел-чырвона-белы сьцяг на гарадзкой управе 25 сакавіка ў Таронта. Удзел у Таронтаўскім фэстывалі CARAVAN у 1970-я гг., калі праз наш павільён “Miensk” праходзілі каля пяці тысячаў наведнікаў. Удзел у Атаўскім фэстывалі Бацькаўшчынаў (Homelands) — дзесяць разоў у 1980-я гг. Збор беларускіх экспанатаў для атаўскага Музэю чалавека. Арганізацыя выстаўкі “Аўтапартрэт” атаўскіх этнічных групаў у Музэі чалавека. Абарона канадыйскім прадстаўніцтвам беларускай мовы ў ISO ў 1980-я гг. Удзел на высокім узроўні ў 1980-я гг. у Канадыйскай этнакультурнай радзе, якая ўключала ўсе канадыйскія этнічныя групы — сем мільёнаў сябраў. Удзел на найвышэйшым узроўні (старшынства) у Моладзевай арганізацыі Канадыйскай этнакультурнай рады. Удзел у Шматкультурнай радзе міністра шматкультур’я Канады (1979). Прысутнасьць беларускай мовы на мапе моваў сьвету, выдадзенай накладам 400 000 экзэмпляраў Камісіяй дзяржаўных моваў Канады. Удзел у Днях Чорнай стужкі (угодках пакту Молатава — Рыбэнтропа). Удзел у арганізацыі і ў Галоўнай управе Шматкультурнай канфэрэнцыі жанчын Атавы. Удзел у канфэрэнцыі краінаў савецкага блёку ў парлямэнце Канады (1993). Прадстаўніцтва на шматлікіх чужых сьвяткаваньнях. Стварэньне й пятнаццацігадовае існаваньне Канадыйскага фонду дапамогі ахвярам Чарнобылю ў Беларусі, дзякуючы якому ўся Канада пазнаёмілася зь Беларусьсю. Было створана 42 аддзелы ад акіяну да акіяну. Канаду адведалі тысячы беларускіх дзетак. Сотні інтэрвію, дадзеных канадыйскім СМІ пра Беларусь і Чарнобыль. Сарганізаваныя дзясяткі спатканьняў у Атаве Генадзю Грушавому і крыху пазьней Зянону Пазьняку на чале дэлегацыі БНФ (1991). Перавоз Канадай у Беларусь двух самалётаў лекаў (1992). Усталяваньне Беларускага крыжа ў Мідлэндзе (Антарыё). Штогадовы ўдзел у Канадыйскай асацыяцыі славістаў, дзе былі прачытаны сотні дакладаў пра Беларусь у ангельскай мове. Пратэсты Канадыйскай асацыяцыі парлямэнтарыяў супраць зьбіцьця беларускіх дэпутатаў падчас галадоўкі ў Вярхоўным Савеце Беларусі ў 1995 г. Пышнае сьвяткаваньне 25 Сакавіка перад ратушай Таронта ў 2006 г. у прысутнасьці шматлікіх палітыкаў і гасьцей. Пратэст канадыйскага міністра замежных спраў падчас падзеяў у Беларусі пасьля выбараў у сьнежні 2010 г. Канцэрты “Яваровых людзей”. На канфэрэнцыі Канадыйскай асацыяцыі славістаў у Карлтонскім унівэрсытэце ў Атаве ў 2009 г. адбываліся адначасова й мастацкая выстава, і канцэрт “Яваровых людзей” і дуэту “Кантабіле”. Удзел, здаецца, два гады таму беларусаў у Таронтаўскім этнічным фэстывалі, дзе нашая група ішла пад белымі крыламі бусла.

Кожная з гэтых падзеяў вымагала тыдняў, а часам і месяцаў працы. Але кожная пасьпяховая акцыя прыносіла таксама вялікае задавальненьне. Жаданьне, каб Беларусь заняла пачэснае месца ў сям’і вольных народаў сьвету, апраўдвала ўсе высілкі.

ЗЬМЕСТ Паглядзець

Водгукі

Неабходны Лагін або Рэгістрацыя, каб напісаць водгук.

Раім паглядзець

зьніжка

Старажытныя ліцьвіны

Урбан Паўла

Выкарыстоўваючы малавядомыя і невядомыя гістарычныя крыніцы, пераважна заходнеэўрапейскія, аўтар разглядае мову і культы старажытных ліцьвіноў, паходжаньне іх найменьня і этнічную прыналежнасьць. На падставе гэтага аналізу ён даводзіць славянскае паходжаньне таго племя, якое дало назоў Вялікаму Княству Літоўскаму. У дадатку да кнігі зьмешчаныя багатыя матэрыялы да тлумачэньня паганскіх імёнаў, пачэрпнутыя з навуковых працаў, дзе дасьледуюцца імёны іншых індаэўрапейскіх народаў.

Вялікае Княства Літоўскае пад уладай Аляксандра Ягелончыка

Пяткевіч Кшыштаф

Гэтая манаграфія — першая ў гістарыяграфіі спроба сінтэтычнага нарысу Вялікага Княства Літоўскага пад уладай Аляксандра Ягелончыка. У ёй раскрываюцца асаблівасці адміністрацыйна-тэрытарыяльнай сістэмы, канфесійная, фінансавая і гаспадарчая палітыка, дзейнасць найважнейшых дзяржаўных органаў (канцылярыя ВКЛ), а таксама даецца вычарпальны пералік прадстаўнікоў дзяржаўнай эліты.

Беларускія гаворкі ў Краслаўскім раёне Латвіі

Янковяк Міраслаў

У кнізе прасочваецца беларуская прысутнасьць у Латвіі з часоў полацкіх калоніяў Герцыке і Кукейнас і да сёньняшнага дня. Ну і самае галоўнае, у выданьні дэталёва і рознабакова дасьледуецца сёньняшняя беларуская мова Латгаліі, даюцца яе ўзоры, а таксама разглядаецца нацыянальная сьвядомасьць яе носьбітаў.