Вершы розных гадоў (1963–2018). — Мінск : Кнігазбор, 2018. — 140 с. : [8] с. іл — (Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў “Кнігарня пісьменніка” ; выпуск 113).
ISBN 978-985-7207-38-1.
Вершы, сабраныя ў гэтай кнізе, ствараліся журналістам Сяргеем Ваганавым цягам жыцця, але амаль нідзе не друкаваліся, за выключэннем часопіса “Дзеяслоў”, газеты “Народная Воля”, альманаха “Мишпоха” і Сеціва. Такім чынам, гэта першая паэтычная кніга аўтара, у якой вы знойдзеце і любоўную лірыку, і філасофскую, і грамадзянскую — на беларускай і рускай мовах. Вершы наўмысна не пазначаны аўтарам канкрэтнымі датамі, бо, як ён лічыць, вельмі важна ўспрымаць іх з адчуваннем безупыннасці Часу.
Саскрабаючы наледзь (прадмова да кнігі Уладзіміра Някляева) Паглядзець
Тут цуд такі: аўтар гэтай кнігі ў цуд насамрэч верыць. Не зважаючы на досвед жыцця. Таму й піша вершы.
Пачаў пісаць напачатку 60-х мінулага стагоддзя. Тады ўсе пісалі. Усе “шасцідзясятнікі” — паэты. І па светапоглядзе, па светаразуменні Сяргей Ваганаў з іх кагорты:
Пытаннем скончыцца жыццё
Ці ў рэшце рэшт паставіць клічнік,
А застанецца ўсё ж адно:
Вакно,
Чырвонае лісцё,
І гэты сонечны кастрычнік!..
Гэткае светаадчуванне ўзнікла ў паэтаў таго часу праз так званую “адлігу”, і яны яго не згубілі, нягледзячы на тое, што на адлігу даволі хутка леглі маразы:
Над Рыгай подых снежнае зімы.
Гудзе пажар сярэднявечнай сцюжы…
Гараць саборы, ліхтары, дамы…
А цемра па завулках вочы мружыць.
Яны, паэты таго часу, саскрабалі з адлігі, як дворнік у вершы Ваганава, снег і наледзь.
З часам чалавека пакідае так неабходная для паэзіі энергетыка, але Ваганаву ўдалося і гэтага пазбегнуць. Вершы апошніх гадоў (раздзел “ХХ век: семейный альбом”) ці ні найлепшыя ў кнізе. Гэта такі дзённік сям’і, напісаны сынам і за маці, якая ў першыя дні вайны на шостым месяцы цяжарнасці ратавала яго, пешшу сыходзячы з палаючага Мінска, і за бацьку-франтавіка, які амаль год не ведаў, ці жывыя ягоныя жонка і сын. За сястру, партызанскую сувязную, якую “распяли на стене сарая в глухих задворках узденской тюрьмы”. За расстралянага ў 1937-м дзядзьку і ягоную сасланую жонку, за іх дзяцей Алу і Марата, за брата, які павесіўся пасля вайны мінулай, бо яму, мусібыць, здалося, што ён напярэдадні вайны будучай…
За драмай сям’і паўстае трагедыя народа, якую адчуваеш востра, балюча, бо гэта жыццё і смерць, лёсы родных, крэўных людзей… У вершах чалавечая роспач: як так сталася? У іх стоена б’ецца, пульсуе жывы боль. Яны такія пранізлівыя, нібы напісаныя не цяпер, а тады, калі ўсе былі яшчэ жывыя — і ўсім балела:
Живёт во мне подарком Бога,
Под плач оборванной струны,
Во чреве матери дорога
Во чрево вздыбленной страны…
Каб так сказаць, мала ўмець пісаць вершы. Трэба мець біяграфію, лёс, сплецены з біяграфіяй «вздыбленной страны». Аўтар кнігі такі лёс мае, таму і маем мы гэтую кнігу.
Уладзімір Някляеў
ЗМЕСТ Паглядзець
Саскрабаючы наледзь. Уладзімір Някляеў
Галінка прарастае ў сусвет
Усё часцей кідаю позірк ў неба
* * * Галінка прарастае у Сусвет…
* * * Шкрабе ад раніцы лапаціна ў двары…
* * * Над Рыгай подых снежнае зімы…
Я веру ў Цуд
Чатыры кулі
Печы
Паедзем паядзім
Начны анёл
Вечныя пытанні
Позірк
* * * Ці чуеце вы нашы галасы…
* * * Пытаннем скончыцца жыццё…
Пачуйце вы і мой званок…
Віктару Казько
* * * Каб ведаў я, што жыць мне засталося…
* * * Год Дзевяноста шосты, красавiк…
* * * Яшчэ у лесе снег трывалым мурам…
Генадзю Бураўкіну
З нагоды выдання кнігі вершаў “Лісты да запатрабавання”
“Ў” — званок
Уладзіміру Някляеву
Паэты нараджаюцца двойчы
* * * Пратаколы, позвы, суддзі…
* * * Не сапсуе ніводзін прайдзісвет…
* * * Хоць пачынаўся шлях праз менскі Брод…
* * * У Бруселі ты, ў Варшаве, альбо ў Рызе…
Анатолю Рэпіну
Карані
Сергію Жадану
Тэрор
Уладзіміру Сцяпану
* * * Хай будзе пэндзаль падуладным Мастаку!..
* * * Добрай раніцы, рака!..
Георгію Ліхтаровічу
Міколе Захаранку
Віталю Цыганкову
Вершаванкі
Пра слова
Пра сэрца
Пра дух
Пра сапраўдных
Пра позна і рана
Пра снежань
Пра начальніка
Пра вышыванку
Пра працэс
Пра партыі
Пра свабоду
Пра рухі
Пра сустрэчу
Пра шэсці
Пра прыгажосць
Пра піва і каву
Пра ўцёкі
Пра Л. Я-ну ў Еўропе
Пра старасць
Пра дыскусіі
Пра дзядоў
Пра чарку і скварку
Пра гарыл
Пра журналістыку
Пра атэістаў і вернікаў
Только тот, лебединый,
тот единственный взмах
Поговорим на языке созвездий
Звёздный путь
Я писем жду…
Букет
Эхо
Август в городе
* * * Прядёт ноябрь тугую нить заката…
* * * Стрекочет дождь по листьям…
Дрожит огонь…
Автомобильный этюд
Жребий
Наши дни
Святая простота
Сказала ты…
Пара слов
Ветер с Балтики
Всё будет…
Песенка
Ночной ангел
В ожидании весны
Казнь
Увы
Как быть, любимая?
Взмах (стихи, дописанные спустя 48 лет)
1968-й…
…2016-й
И свет в окошке равен пробужденью
Заславль. Предчувствие весны
Свет в окошке
Пожар
Зов
В вагоне
О, сад…
Лисички
Комаровка
Весенний урок
Прощание
Не рушь гнезда!
Летучий корабль
Затмение и знамение
Стена Плача
Время
Стена Плача
* * * Всё в этой жизни повторимо…
Погиб поэт…
* * * Какая дурная погода!..
О мраке
Мыльный пузырь
Игра
Что любит министр
Эвтаназия
Ностальгия
На смерть Наума Коржавина
Дождь 26 апреля 1986 года
Камень
Всем любопытен свой портрет
Виктору Козько
No pasaran!
Пузырь и камень
Нине Козько-Чунтоновой
Крутые годы
Стефании Станюте
Дань
Валентину Тарасу
Урок музыки
Виктору Белицкому
Подарок
Семёну Букчину
Антиюбилейное
Бессонница. По мотивам Осипа Мандельштама
Борису Роланду
Тост
Вячеславу Никифорову
Зимородок. Песня
Виктору Леденеву
За жизнь!
Александру Станюте
Письмо ушедшему другу
Андрею Вознесенскому
Поэт и женщина в толпе
Григорию Трестману
Два ореха
Камешек картавый
Юрию Хащеватскому
Юрьев день
Юрию Иванову
Момент
Короче говоря
О честном слове
О Годе змеи
О клювах и когтях
О гармонии
О комарике
О былом и думах
О временах
О словах
О чревоугодниках
О молодом друге
О фрукте
О ни о чём
О токе
О доходе
О партиях
О покое
О чести
О нестихах
О таланте
О памяти
О подавляющем большинстве
О песне
О законах
О лицах
О гении
О парусах
О портняжке
О недопитии
О любви и ненависти
О Светиле
О секундах
О Демоне
О концах и началах
О том, кем был
О вине
О разговорах
О критике
О тренде
О пропаганде
О последствиях
О богатстве и бедности
О временном
О восточном календаре
О слове “жид”
О дурном примере
О горении
О долгах
О сути
О портрете
О послании
О наплевательстве
О награде
О вечном
ХХ век: семейный альбом (2016–2018)
От автора
Своё тащить через чужое время
Бремя (1941–2016)
Парад
Большая мечта
Паром
Кино 49-го года
Связная
Петля
Рояль
Живой уголок
Старые песни
По первому льду
1947-й…
…2017-й
Костюм из шевиота
Страна сестринского ухода
Трофей
Боль