Адносіны каталіцкай царквы да ўкраінскага і беларускага пытання ў Польшчы ў 1918—1925 г. / Пераклад з польскай Яна Зэліньскага; Навук. рэд. Г. Сагановіч. — Мінск: Медысонт, 2009. — 304 с. — (Бібліятэка часопіса “Беларускі Гістарычны Агляд”).
ІSBN 978-985-6887-41-6
У кнізе ўпершыню ўсебакова дасьледуюцца складаныя нацыянальна-рэлігійныя праблемы ўсходняга памежжа адроджанай польскай дзяржавы — абшару сутыкненьня і ўзаемапранікненьня розных культураў, веравызнаньняў і нацыянальных традыцыяў, на якім яшчэ захоўвалася памяць пра супольнае жыцьцё народаў даўняй Рэчы Паспалітай. Аўтар выкарыстаў малавядомыя дакумэнты і матэрыялы як з польскіх, так і з замежных архіўных збораў.
Пераклад зроблены паводле выданьня Maciej Mróz. Katolicyzm na pograniczu, Kościół katolicki wobec kwestii ukraińskiej i białoruskiej w Polsce w latach 1918—1925. (Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2003.)
I. Каталіцкая царква ля вытокаў ІІ Рэчы Паспалітай 1 Юрыдычна-арганізацыйнае становішча Каталіцкай царквы ў Польшчы 2. Погляды рымска-каталіцкіх ерархаў на вырашэнне тэрытарыяльных праблем на Ўсходзе 3. Адносіны польскіх біскупаў да барацьбы за Львоў і польска-савецкай вайны 4. Адносіны Польскага епіскапату да Рыжскага дагавора 5. Пазіцыя біскупа віленскага Ежы Матулевіча па праблеме дзяржаўнай прыналежнасці Віленшчыны
ІІ. Адносіны Ватыкана да палітычных і рэлігійных зменаў у Цэнтральнай і Ўсходняй Еўропе ў 1918—1925 гадах 1. Усходнія планы Бенядыкта XV у 1917—1922 гадах 2. Дзейнасць Ахілеса Рацці ў якасці апостальскага візітатара і нунцыя ў Польшчы 3. Дзейнасць А. Рацці ў якасці апостальскага візітатара для Расіі і тэрыторый былой Расійскай імперыі 4. Усходняя праблематыка ў першыя гады пантыфікату Пія ХІ (1922—1925)
ІІІ. Рымска-каталіцкая царква і Грэка-каталіцкая царква ў Польшчы ў 1918—1925 гадах 1. Арганізацыйнае становішча і ўнутраныя плыні ў Грэка-каталіцкай царкве 2. Пазіцыя Грэка-каталіцкай царквы па нацыянальным пытанні і праблеме незалежнасці Ўкраіны 3. Украінска-польскія спрэчкі адносна праблемы каталізацыі Расіі 4. Справа аднаўлення дзейнасці уніяцкіх дыяцэзій у Холме і Луцку 5. Канфлікты на рэлігійным фоне і спробы ўзаемапаразумення епіскапату і духавенства абедзвюх канфесій 6. Праекты новага размежавання Львоўскай архідыяцэзіі лацінскага абраду
ІV. Праблемы нацыянальнай і касцельнай эмансіпацыі беларусаў-каталікоў у Польшчы ў 1918—1925 гадах 1. Генезіс польска-беларускіх канфліктаў у Каталіцкай царкве на паўднёва-ўсходнім памежжы 2. Адносіны біскупа Ю. Матулевіча да эмансіпацыйных памкненняў беларусаў-каталікоў 3. Праблема беларускай мовы ў Каталіцкай царкве 4. Праект стварэння Беларускага біскупства ў Мінску 5. Нацыянальныя аспекты ў дыскусіі аб новым размежаванні Віленскай дыяцэзіі 6. Справа адклікання біскупа Ю. Матулевіча з Вільні
V. Рымска-Каталіцкая царква і Праваслаўная царква ў Польшчы ў 1918—1925 гадах 1. Арганізацыйна-прававое становішча і ўнутраныя плыні ў Праваслаўнай царкве 2. Справа аб прыналежнасці былой маёмасці Каталіцкай царквы і Уніяцкай царквы 3. Справа вяртання былых каталіцкіх святыняў 4. Адносіны Праваслаўнай царквы да вяртання святыняў. Канфлікты з-за храмаў і могілак 5. Першыя місіі лацінскага абраду ў праваслаўным асяроддзі 6. Генезіс новай уніі ў Польшчы 7. Пачаткі новай уніі ў Падляшскай дыяцэзіі 8. Далейшае развіццё новай уніі на тэрыторыях прыгранічных дыяцэзій 9. Роля ордэна езуітаў у развіцці ўсходнеславянскага абраду 10. Адносіны Праваслаўнай царквы да новай уніі ў Польшчы 11. Праблема ўкраінізацыі і беларусізацыі ўсходнеславянскага абраду 12. Палеміка вакол новай уніі ў Польшчы
VІ. Канкардат і праблема каталіцкіх украінскай і беларускай нацыянальных меншасцяў
Заканчэнне Спіс скарачэнняў Бібліяграфія І. Першакрыніцы A. Архіўныя B. Друкаваныя C. Публікацыі ў перыядычным друку II. Асноўная літаратура Індэкс прозвішчаў
Аўтары нумару: Andrzej Gil, Sante Graciotti, Hieronim Grala, Jury Hryboŭski, Юрій Мицик, Сяргей Новікаў, Аляксандр Пагарэлы, Генадзь Сагановіч, Łukasz Staśkiewicz, Marek Figura.
Кніга ўяўляе сабой паслядоўны аповед пра тое, якім чынам сфармаваліся румынская мова і румынская нацыя. Аўтар, аўтарытэтны румынскі гісторык, прэзідэнт Румынскай Акадэміі навук Ёан-Аўрэл Поп у папулярным стылі паказвае няпросты шлях, які прайшлі румыны, каб стварыць сваю незалежную дзяржаву, і тлумачыць абставіны, у сувязі з якімі даўней румынскіх дзяржаваў было тры - Валахія, Малдова і Трансільванія - і дагэтуль застаецца дзве - Румынія і Рэспубліка Малдова, хоць людзі ў іх гавораць адною мовай.
У кнізе распавядаецца пра адну з найбуйнейшых беларускіх арганізацыяў у ЗША — Беларускі кангрэсавы камітэт Амэрыкі, што дзейнічае ад 1951 г. па сёньня. Аўтар разглядае гісторыю арганізацыі на фоне падзеяў жыцьця беларускай эміграцыі, палітычнага й царкоўнага расколу, а таксама замежнай і ўнутранай палітыкі ЗША.
Адносіны каталіцкай царквы да ўкраінскага і беларускага пытання ў Польшчы ў 1918—1925 г. / Пераклад з польскай Яна Зэліньскага; Навук. рэд. Г. Сагановіч. — Мінск: Медысонт, 2009. — 304 с. — (Бібліятэка часопіса “Беларускі Гістарычны Агляд”).
