Гісторыі пра Мінск і ваколіцы. — Вільня: Логвінаў, 2015. — 224 с.
ISBN 978-609-8147-32-2.
Кнігу складаюць гісторыі, дзеянне якіх адбываецца ў сталічным і беларускім Мінску. Героі кнігі — надзвычайныя і, можна сказаць без усялякага перабольшвання, казачныя. Глобусаўскія “Гісторыі пра Мінск і яго ваколіцы” маюць чатыры часткі: пра людзей, пра рэчы і з’явы, пра горад і пра жывёл. Кожная частка напоўненая кароткімі, але вельмі насычанымі тэкстамі. Сюжэты разгортваюцца імкліва, а заканчваюцца зазвычай самым неверагодным чынам. Ёсць яшчэ адна рыса ў прозе Адама Глобуса, пра якую варта папярэджваць чытача, — гумар. Часам ён жорсткі і чорны, месцамі набліжаецца да лёгкай іроніі, a то і даходзіць да мяжы з бязлітасным сарказмам. Галоўнае, што “Гісторыі пра Мінск і яго ваколіцы” — кніга вясёлая і займальная.ЗМЕСТ Паглядзець
ГІСТОРЫІ ПРА ЛЮДЗЕЙ
Чорна-чырвоная кніга
Ліловы чорт
Залатая мышка
Жоўтая запальнічка
Белае вуха
Белы велікан
Брунатны пінжак
Зялёныя суніцы
Чорная кніга з белымі літарамі
Шэры сабака
Белая русалка
Чырвоныя плямінкі
Чырвоны кінатэатр
Шэрая чарка
Шэры дым
Залатая крэдытка
Жоўты пінжак
Чырвонае даміно
Блакітная русалка
Зялёная кветка
Шэры заплечнік
Шэрая стрэльба
Чорная гітара
Блакітныя канваліі
Сінія людзі
Шэры шэпт
Шэры салдат
Чырвоная скарбонка
Чорная кроў
Чорны мяшэчак
Шэрая хвароба
Светлы муж
Срэбная лыжачка
Шэрая паштоўка
Шэры гузік
Пылавы чалавек
Шэры мутант
Шэрыя фоталялькі
Чырванатвары пакупнік
Шэрае вясло
Казка пра Бога
Чырвоныя крылы
Зялёны вадзянік
Белы чалавек
Афра-чорны анёл
Дэман і свята
Чорная галава
Чорная вавёрка
Чорная панна
Чорны агонь
Галава ды мыла
Д’ябал і лаціна
Галандскае люстэрка
Блакітныя зубы
Празрыстае паветра
Чырвоная кропка
Сус і Gillette
Чортаў дом
Белыя кантрацэптунчыкі
Шэры надмагільны камень
Адам і выгнанне
Марскія байструкі
Белы ліхтарык
Кокі-накі
ГІСТОРЫІ ПРА РЭЧЫ І З’ЯВЫ
Гарачы дождж
Ліловая бародаўка
Чорная яма
Чырвоная брошка
Шкляны графін
Чорныя ягады
Лазовы хутар
Розныя фарбы
Вогненны яблык
Дамавік і вяртанне
Белыя маланкі
Белая таблетка
Тодзя і Мінскае мора
Іншапланетнік і вера
Шэрая дудка
Гранат і паэт-бажавоўк
Чорны дуб
Чырвоная крапіва
Белы палец
Маладзенькая бульба
Чарка белай пад лустай чорнага
Ракалоў са шкляным вокам
Белы пярсцёнак і Зялёны агурок
Лялька
Смерць і акуляры
Сон і жахі
Шэрая мадонна
ГІСТОРЫІ ПРА ГОРАД
Чорная душа
Зялёны халат
Цёмны гіяцынт
Залатая ліса
Блакітны дом
Чырвоная страла
Чырвоны дах
Шэры будаўнік і вясновы ветрык
Шэрая скрынка
Бек і Слава
Шэрая галубка
Чырвоны туфлік
Белыя лялькі
Якасны скачок
Сіні крот
Шэрая скрынка
Чырвоны заплечнік
Васільковыя абразы
Белы чалавек
Чорныя дзверы
Бэзавы куст
Зялёны звышчалавек
Шэрая кашуля
Чорная хвіліна
Рознакаляровыя аскепкі
Белатвары ліліпут і Чарнавокі карлік
Шэры анёл
Шэрая вяровачка
Шэры голуб
Чорная сава
Ліловая пачвара
Белая працэсія
Ружовая лялька
Шэры партаманет
Чырвоны язык
Шэрая чарапаха
Шэры ключ
Чырвонае крыло
Залатая булка
Залаты клён
Чорны кот
Чырвоная стрэлка
Жоўтая жабка
Чорныя камары
Белая свінка
Шэры хамелеон
Зялёны рак
Руды воўк
Белы абаранак
Чорная карта
Чорны заплечнік
Чорная ластаўка
Сіні чорт
Белая рука
Зялёны лісток
Блакітны цмок
Бірузовая лялька
Белы нож
Зялёны адэкалон
Шэры дарадца
ГІСТОРЫІ ПРА ЖЫВЁЛ
Шэры воўк
Шэрыя сляды
Чорны чорт
Ружовы туман і туман бэзавы
Жыццё ўзорнай Жылы
Слупнік і Ямнік
Ліса і Юр
Залаты Леў-ахоўнік
Ліс і Вавёрачка
Мінскі канібал і бараніна
Вогненная ліса ў сталічным парку
Ліса і вялікі певень
Баран і авечачка
Ліса і суддзя
Кот і Голуб
Белы кабан
Ліса і Качка
Лось і Гусачок
Трус, Ліса і Заяц
Рак і Вадзянік
Сабака і Ліса
Ліса і Мядзведзь
Кот і Свінка
Мядзведзь і Мядзведзіч
Ваўкі, Заяц і Ліса
Воўк і Ваўчаня
Ліса і Баба
Ліса і Кантрабандыст
Шэрая котка і тысяча
Муха і чырвоны боршч
Блакітніца і Бык
Ліса ў сне
Чорная рыбіна
Верабей з Крутагор’я
Залатыя яблыкі і мухі
Сіні баран
Сіні груган
Карова, Конь і Кабан
Шэрая качка
Зялёны цмок
Шэры забойца і качка
Зялёны шчупак
Шэрая котка
Сын змяі
Кот і год жыцця
Мядзведжая лапа
Руды сабачка
Чорны мядзведзь
Белая птушка
Руды певень
Шэры воўк
Руды мядзведзь
Сіні сом
Чырвоны пеўнік
Могілкавы крот
Чорны воўк
Авечы сын
Блакітная жабка
Залаты ланцуг
Руды кот
ФРАГМЕНТЫ З КНІГІ Паглядзець
ШЭРАЯ ПАШТОЎКА (з раздзелу “ГІСТОРЫІ ПРА ЛЮДЗЕЙ”)
Яна — віншавальная Шэрая паштоўка — можа з’явіцца і ў тваёй пад’езднай металічнай скрынцы з нумарам. Друкуюць яе на шчыльнай, амаль як кардон, паперы і падпісваюць шэрым, амаль як срэбра, алоўкам. Такую паштоўку лепей браць у пальчатках ці рукавіцах. Чытаць яе не трэба, бо прачытанае можа хутка спраўдзіцца. Шэрая паштоўка прыходзіць ад тых, хто ведае амаль усё пра твой лёс. Яна з’яўляецца напярэдадні старога Новага года. У ёй віншаванне з надыходам апошняга года твайго зямнога хуткаплыннага жыцця. Зазвычай прароцтва спраўджваецца, але можна і пазмагацца з наканаванасцю. Калі Шэрую паштоўку спаліць не чытаючы, цёмныя сілы могуць і адступіцца. Большасць людзей, якія атрымлівалі Шэрыя паштоўкі, спадзяваліся, што паштоўка прыйшла не да іх. Спадзевы на тое, што паштар пераблытаў адрасы і ўкінуў Шэрую паштоўку не ў тую скрынку, — марныя, але ж менавіта спадзевы доўжаць нашае з табою жыццё, таму паштоўку трэба спаліць.
* * * * *
ДАМАВІК І ВЯРТАННЕ (з раздзелу “ГІСТОРЫІ ПРА РЭЧЫ І З’ЯВЫ”)
Амаль месяц я дома не быў. Ездзіў ды лётаў па далёкім свеце. Вена, Барселона, Франкфурт. Нарэшце, пасля дванаццацігадзіннай дарогі зайшоў у сваю сцішаную доўгім чаканнем мінскую кватэру. Ад застаялага густога паветра мяне пачало смажыць. Дастаў я з валізы бутэлечку падарожнай вады, адкруціў корак і збіраўся ужо зрабіць вялікі глыток, як гладкі корак узяў ды выслізнуў з пальцаў. Ён заскакаў па дубовай падлозе і заскочыў пад кабінетную канапу. “Так ты сустракаеш мяне, родны дом!” — падумалася. Толькі падумалася, як сіні корак павольна і бязгучна выкаціўся з-пад канапы і спыніўся каля майго запыленага чаравіка.
* * * * *
БЕЛЫ НОЖ (з раздзелу “ГІСТОРЫІ ПРА ГОРАД”)
Пачатак гэтай гісторыі ляжыць у часах сівых легендаў ды паданняў. Сам Пярун, пабачыўшы пакуты чалавека на тутэйшай зямлі, спусціўся з неба і падараваў Яну Кумірмасу Белы нож. Так у Менску з’явіўся першы металічны нож для наразання хлеба, бо да таго часу хлеб не рэзалі на лусты, а ламалі на кавалкі. Ян Кумірмас перадаў Белы нож свайму сыну Саве Кумірмасу. Ад Савы Кумірмаса нож перайшоў да ягонага сына — Чэся Кумірмаса. Так — ад бацькі да сына — Белы нож дайшоў ажно да нашых часоў, і быў ён у Кумірмаса, якога звалі, як таго прашчура, аблашчанага Перуном, — Ян. У апошняга з роду Кумірмасаў не было сына, у яго наогул не было дзяцей. Таму і вырашыў Ян Кумірмас Апошні перадаць рэліквію ў Мастацкі музей. Сваёй задумаю ён падзяліўся з сябрам — Уладам Усунічным. Улад ухваліў задуму Кумірмаса, і яны разам панеслі Белы нож у Мастацкі музей. На Кастрычніцкай плошчы іх накрыла грымотная навальніца. Чорная хмара расхінулася, з яе паляцела на зямлю белая маланка і забіла Яна Кумірмаса Апошняга. Неба грымела і палівала Мінск вадою. Здавалася, той навальніцы не будзе канца. Толькі ўсё, што пачалося, мусіць і скончыцца. Навальніца скончылася. Нябожчыка, забітага маланкай, звезлі ў морг. Ніякага Белага нажа, як цяпер вядома, пры ім не знайшлі. Больш за тое, ніхто не бачыў і Улада Усунічнага. Ён прапаў разам з рэліквіяй. Кажуць, што Улад недзе жыве ў Мінску пад іншым прозвішчам. Казаць кажуць, але бачыць ніхто не бачыў. А вось танец маленькіх маланак вакол мёртвага Яна Кумірмаса Апошняга бачылі многія. Маленькія сляпуча-бела-блакітныя маланкі круціліся ў імклівым карагодзе вакол Кумірмаса, можа, цэлую хвіліну, а, можа, нават і ўсе дзве.
* * * * *
ВОЎК І ВАЎЧАНЯ (з раздзелу “ГІСТОРЫІ ПРА ЖЫВЁЛ”)
Воўк састарэў. Ваўчаня цягала яму ў логвішча харчы, але ўсе яны былі малаякасныя і нясвежыя. Стары Воўк вырашыў пайсці на паляванне і зарэзаць Барана. Ваўчаня паспрабавала адгаварыць Ваўка, але хто гэта спыніць галоднага звера. Паўночы Воўк і Ваўчаня беглі праз палі і лясы, пакуль не выбеглі на стромкі бераг Дзвіны. На самай строме стаялі дзве загарадкі са статкамі Авечак і Бараноў. У маленькай загарадцы з нізкім плотам было некалькі хворых Авечак. Пастухі знарок трымалі хворых за нізкім плотам, каб галодным Ваўкам была лёгкая спажыва. Толькі стары Воўк не стаў рэзаць хворых Авечак, ён пачаў рыць падкоп пад высокі плот, за якім хаваўся вялікі статак здаровых жывёл. Пад раніцу Воўк улез у вялікую загарадку, дзе выбраў і зарэзаў самага тлустага Барана. Воўк толькі-толькі пачаў быў жэрці бараніну, як неба пасвятлела. Ваўчаня паспрабавала падбіць старога Ваўка на ўцёкі, бо неўзабаве да загарадак з Авечкамі прыскача Пастух. Стары Воўк не змог адарвацца ад свежай крыві, не змог уцячы, як гэта зрабіла Ваўчаня. Ён нават не пачуў, як на чорным Кані да загарадак пад’ехаў Пастух. Звер глынаў баранова сэрца, калі куля, пушчаная са стрэльбы Пастуха, прабіла сівы воўчы лоб.
