Студзень—люты. Літаратурны часопіс. — Мінск, 2019. — 292 с.
ISSN 2076-1309
Аўтары нумару: Вольга Бабкова, Томас Вянцлава, Вольга Гронская, О. Генры, Анхела Эспінова Руіс, Рыгор Сітніца, Віктар Ярац ды іншыя.
ЗМЕСТ Паглядзець
ПАЭЗІЯ
Вольга Гронская. заВершанае. Вершы
Віктар Ярац. Зіма без мамы. Паэма
Вольга Гапеева. Чорная яблыня. Вершы
Анхела Эспіноса Руіс. Я прыйшла з ніадкуль. Вершы
Кацярына Сянкевіч. Бачу цябе. Вершы
ПРОЗА
Вінцэсь Мудроў. Дом творчасці. Апавяданне
Зараслава Камінская. Святочнае. Абразкі
Сяргей Сцяпан. Бомж. Апавяданне
Віктар Варанец. Гусарскі дом. Два апавяданні
КОНКУРС
Творы пераможцаў конкурсу “Экслібрыс” да 100-годдзя БНР
Яўген Аснарэўскі. Максімка. Апавяданне
Зміцер Астроўскі. Андрэй Віленскі. Апавяданне
Андрэй Кулеш. Паляванне на сокала. Апавяданне
ТЭАТР
Рыгор Сітніца. Фармат Вечнасці. Драма ў дзвюх дзеях з пралогам і эпілогам
ПЕРАКЛАДЫ
Томас Вянцлава. Пейзаж з Паліфемам. Пераклад Лявона Баршчэўскага
О. Генры. Адно жаданне. Тры апавяданні. Пераклады Таццяны Ждановіч і Сашы Сайкоўскай.
Станіслаў Ежы Лец. З непрычасаных думак. Пераклад Міхася Мірановіча
ВЫТОКІ
Эма Яленская. Вёска Камаровічы ў Мазырскім павеце. (Працяг). Пераклад Уладзіміра Васілевіча
ЗГАДКІ
Кастусь Цвірка. Мой дзве тысяча шаснаццаты
Валянцін Акудовіч. Бум-Бам-Літ. З новай кнігі “Трэба ўявіць Сізіфа шчаслівым. (Хронікі беларускага інтэлектуала)”. (Працяг).
ЭСЭ
Таццяна Кабржыцкая. Волат украінскага Адраджэння. Клімент Квітка і Беларусь
Васіль Дранько-Майсюк. “...Душагуб беларускай сцэны”. Уладзіслаў Галубок і яго Муму
Вольга Бабкова. Грушаўка і Падгрушша
Марына Яўсейчык. Замова ад “вавка”
МАСТАЦТВА
Уладзімір Сіўчыкаў. Сонечны творца. Словы пра Настаўніка
ПРАКТЫКУМ
Павал Абрамовіч. Мой чытацкі лёс
КНІГАПІС
Леанід Галубовіч. “Я зайздрошчу сваім ненапісаным вершам…” Рэцэнзія на кнігу Міколы Пракаповіча “Прытулак памяці”
ДЗЕЯПІС
Новыя выданні на кніжных паліцах “Дзеяслова”
ФРАГМЕНТ ЭСЭ ВОЛЬГІ БАБКОВАЙ “ГРУШАЎКА І ПАДГРУШША” Паглядзець
Прамаўляе над местам зора:
Шчэ не позна, шчэ не позна.
Месяц звонку малітву твора:
Яшчэ можна, яшчэ можна.
Пошум студзеньскага начнога дажджу за вакном нітуецца з гукамі ў прыцішанай кватэры. Да слыху даносіцца мокрае варушэнне ключа ў дзвярах, рыпучыя крокі, глыбокія ўздыхі, шэпт чыіхсьці галасоў, такханне вялікага гадзінніка, поканне мыльных пухіроў ля вуха... Усё гэта струменіць за вакном і ўва мне самой. Забаўляе і трывожыць, лучыць у адно цэлае, робіць празрыстымі сцены.
Я жыву ў Падгрушшы Грушаўкі, аднаго з першых менскіх раёнчыкаў, які мог бы называцца Ліпаўкай, Арабінаўкай ці Каштанаўкай, але ж завецца спрадвеку ў гонар грушы – дрэва, прыгажосцю якога дзіваваліся людзі з антычных часоў. Pirus communis!
Разумеючы, што час Грушаўкі скарачаецца ды сціскаецца, каб неўзабаве сысці ўнівеч, захацелася скласці наўздагон гэтаму сыходу “грушавую мапу”, каб накрэсліць на ёй высозныя, раскошныя квеценню ў траўні ўлюбёныя дрэвы. А за адным разам пазначыць грушаўскія гісторыі, абрысы знаёмых і выпадковых сустрэчных, пачутыя тут галасы птушак ды катоў. Грушаўка наскрозь працятая нягучнымі галасамі цягнікоў са сваіх ускраінаў. З поўдня, усходу і поўначы гэтая частка горада адрэзаная ад рэшты Менска рэальнымі рэйкамі, па якіх ходзяць самыя розныя цягнікі – імклівыя віленскія, рэдкія варшаўскія, стандартныя берасцейскія, цяжкагрузныя праштампаваныя таварнякі, недалёкія “электроны” ды рахманыя паравозікі-дрызіны, што возяць гліну ажно з Новалукомля. Калі рытм жалезных колаў вялікіх цягнікоў заціхае даволі хутка, тужлівае рэха з вузкакалейкі перацякае начамі ў сэрцы бяссонных на былой Лютэранскай вуліцы. А можа быць – толькі ў маё.
Грушаўка стаіць на плывуне-шатуне ды пераплеценая наскрозь старымі падземнымі рэчышчамі, сцішанымі крыніцамі, вільготнымі ўспамінамі былых стаўкоў ды ручаінаў. Паўз Грушаўку церабіла шлях таксама бяссонная Няміга. На глыбіні і бліжэй да паверхні зямлі паціху бруіцца стоенае жыццё, што наталяе ды жывіць шматлікае грушаўскае зяленіва. Часам Грушаўку атуляе шчыльны туман, які павольна точыцца з утравелых падземных шнараў. Ён з’яўляецца спакваля і гэтак жа незаўважна расце і гусцее. Мае лёгкі водар грыбніцы, мокрых валуноў, а таксама белых кветак. Аднаго разу гурма дзяцей раскатурхала гліністае цела Грушаўкі і, запрыкмеціўшы варушэнне зямлі, пачала гушкацца на пругкай паверхні, пакуль тая раптам не раскрыла прагны раток ды не ўсмактала са спрутавай сілай баламутныя ножкі. Тату давялося рыдлёўкай адкопваць тады мой чырвоны боцік з левай нагі.
Насамрэч, сэрца Грушаўкі тахкае на поўдні, недзе паблізу старой музычнай школы і каля бяздумна спляжанага ўвосень 2018 года старажыла- кінатэатра “Авангард”. Школа ў грушаўскай камянічцы выгадавала плойму цудоўных музыкаў (Косця Гарачы з Apple Tea!), а ў “Авангардзе” рыпеў фанернымі крэсламі ўвесь сёмы шэраг. Гэта тут, у дварах з садамі, ахутанымі дымам брыкетаў з нешматлікіх комінаў, яшчэ і сёння можна заблукаць паміж чырвонымі цаглянымі гаражамі і нацягнутымі наўскос вяроўкамі з бялізнай. Заўсёды кранае відзежа шырачэзных начных кашуль, нібы толькі што знятых з ружовага распаранага цела, кухонных сцірачак, сапраўды сцертых да празрыстасці, і цяжкіх узорыстых капаў.
Начытаўшыся ў бібліятэцы “Алі і Ніно”, мая дачка па дарозе з тутэйшага метро аднаго разу заміж літоўскага цыклону пачула дух нафтавага брызу, а насамрэч мы ўсе прапахлі водарам Грушаўкі. І мне гэта падабалася…
(канец фрагменту)
