Пра паэзію, сэкс, рэлігію і самаўсведамленне = On Poetry, Sex, Religion and Self-Awareness / Алесь Анціпенка. – Мінск : Тэхналогія, 2024. – 63 с.
ISBN 978-985-458-384-6
Гэтая кніга – пра феномен самаўсведамлення чалавека ў паэзіі, культуры, этыцы і рэлігіі.
Кандыдат філасофскіх навук Алесь Анціпенка даследуе феномен самаўсведамлення чалавека на падставе паэтычных твораў Максіма Багдановіча, Наталлі Арсенневай, Міхася Стральцова, Уладзіміра Арлова, а таксама працаў дацкага філосафа Сёрэна Кіркегара і тэкстаў Старога і Новага Запаветаў.
Кніга будзе цікавая навукоўцам, выкладчыкам, студэнтам філасофскіх і філалагічных спецыяльнасцяў, а таксама ўсім, каго хвалююць пытанні самаўсведамлення і развіцця, сучаснага стану філасофскай думкі.
ЗМЕСТ Паглядзець
Прадмова
1. Максім Багдановіч: “касмізм” паэзіі і маштаб чалавека
2. “Як калоссе ў жытняй ніве…” Наталля Арсеннева
3. Паэт Святла і ночы
4. Кат Бальтазар і мастацкая рэчаіснасць
5. Вайна супраць чалавека і культуры
6. Рэлігіі і сэкс
7. “Не думайце, што… супакой прыйшоў прынесці Я, але
меч”
8. “Супраціўляючыся злому, умацоўваеш яго”. Шры Нісаргадата Махарадж
9. Самаўсведамленне і сферы пражывання жыцця
Пасляслоўе
Пра аўтара
ПРАДМОВАПаглядзець
Праз усё жыццё паэзія цікавіла мяне пераважна ў адным даволі вузкім фрагменце: там, дзе з’яўляецца сапраўдны маштаб чалавека і вымярэнне Адвечнасці. Такую паэзію часам называюць містычнай.
Найдасканалейшы ўзор, на мой погляд, – верш невядомага мне паэта, на які я выпадкова натрапіў у адной з лекцый філосафа Алана Уотса:
Іду па мосце,
І ён плыве
Па нерухомай рацэ.
Крочу разам з вослікам,
Ногі звісаюць долу.
Вяслую,
Але ў руках нічога няма.
“Усё рушыць туды, дзе яно знаходзіцца. І называецца гэты стан “адвечнае цяпер”, – адкаментаваў верш Алан Уотс.
У такой паэзіі, канешне ж, нічога не адбываецца. Там няма руху і развіцця. Але гэта паэзія, набрынялая сэнсамі нашага іншага існавання, глыбокага і бязмежна прыгожага.
І ўсё ж кніга не пра паэзію і тым больш не пра прыгожае пісьменства. Гэта кніга пра самаўсведамленне. І яно, безумоўна, можа адбывацца і ў прыгожым пісьменстве. Але ў ім гэтая з’ява найчасцей маргінальная і для сутнасці мастацкай творчасці малазначная.
Прыгожае пісьменства напраўду мае іншыя заданні. Досыць часта гэта проста гульня. Гульня творчага ўяўлення, у якой усё магчыма, улучна з самымі сур’ёзнымі рэчамі. І тады кажуць, што прыгожае пісьменства (нібыта) адлюстроўвае рэчаіснасць і праўду жыцця.
У кнізе ёсць невялікі тэкст пра сэкс. Тое невыпадкова. Бо калі казаць пра прыгожае пісьменства ці мастацтва ўвогуле, дык эротыка і сэкс – іх неад’емная частка. Але насуперак традыцыйным уяўленням я трактую сэкс як форму несвабоды, напэўна, самую тонкую і самую салодкую з усіх несвабодаў чалавека.
І нарэшце пра рэлігію. Любая сапраўдная рэлігія – пра чалавека. Пра самапошук. Пра праекцыю чалавека ўверх. Пра яго “не-ад-гэтага-светавасць”. Пра Свабоду і Святло. Пра смерць пры жыцці і жыццё пасля смерці.
Любая рэлігія – гэта таксама пошук такога адказу на пытанні тутэйшага існавання, якія, калі адказ знойдзены, папросту распускаюцца на нішто з прычыны сваёй неістотнасці і нязначнасці.
І завяршае кнігу тэкст, які падсумоўвае яе галоўную ідэю. А менавіта: гаворка пра самаўсведамленне чалавека, якое зазвычай адбываецца праз розныя спосабы пражывання жыцця, пражыванне ў розных сферах існавання, як гэтую ідэю ўпершыню сфармуляваў дацкі філосаф Сёрэн Кіркегар.
ПАСЛЯСЛОЎЕ Паглядзець
Гэта мая апошняя кніга. Апошняя, таму што ўсё, што заставалася ў падсвядомасці незрэалізаваным, выцягнута на паверхню і пакладзена на паперу. Там, у глыбінях майго
“я”, больш няма ніякіх інтэлектуальных заданняў і амбіцый.
Але справа не толькі ў гэтым. Мая ацэнка эўрыстычных здольнасцяў інтэлектуалізму і еўрапейскага мыслення датычна чалавека апошнім часам істотна змянілася.
Змянілася пад уплывам медытацыі і Адвайта Веданты. Відавочна, што гэтае мысленне, пачынаючы ад Маркса, Ніцшэ і заканчваючы постмадэрнізмам, перадусім антыэтычнае і антырэлігійнае. І ў такой сваёй якасці не толькі нецікавае для аналізу, але і яўна недастатковае для адэкватнага вытлумачэння чалавека.