Мінск: А. М. Янушкевіч, 2015. — 130 с.: іл.
ISBN 978-985-90346-5-7
У кнізе распавядаецца пра дзве ваенныя падзеі, якія аб'ядноўвае адно месца здарэння. Пад Клецкам у 1506 і 1706 гг. адбыліся бітвы, якія значна паўплывалі на гістарычнае раз-віццё Беларусі. Разгром крымскіх татар войскам Вялікага Княства Літоўскага ў жніўні 1506 г. з'яўляецца адной з найбольш славутых перамог у айчыннай гісторыі. Бітва паміж шведскімі і расійска-ўкраінскімі злучэннямі вясною 1706 г. стала кульмінацыяй баявых дзеянняў у Наваградскім ваяводстве падчас Вялікай Паўночнай вайны. У дадатках змешчаны шэраг малавядомых дакументаў XVI і XVIII стст., некаторыя з якіх друкуюцца ўпершыню.
Праглядзець фрагмент кнігі на ISSUU.COMЗМЕСТУСТУП
КЛЕЦКАЯ БІТВА 1506 ГОДА
Дадаткі
Спасылкі
КЛЕЦКАЯ БІТВА 1706 ГОДА
Дадаткі
Спасылкі
УСТУП Паглядзець
Гэтая кніга прысвечаная дзвюм падзеям ваеннай гісторыі нашай краіны. Дзвюм бітвам, якія адбыліся ў розны час і мелі рознае значэнне.
Разгром крымскіх татар пад Клецкам у 1506 г. харугвамі войска ВКЛ пад камандаваннем князя Міхаіла Львовіча Глінскага стаў у пэўным сэнсе знакавай падзеяй пачатку XVI ст. Пра гэту перамогу добра ведалі сучаснікі, пра яе не забыліся нашчадкі.
Бітва паміж шведскімі аддзеламі і расійска-ўкраінскім корпусам, якая адбылася 19 красавіка 1706 г., застаецца малавядомым эпізодам Паўночнай вайны. Нават спецыялісты мала што могуць пра яго сказаць.
Часткова такое адрознае стаўленне да гэтых падзей можна зразумець. У 1506 г. з паўднёвымі агрэсарамі біліся нашы продкі, у бітве вырашаўся лёс нашых зямель. Сваіх блізкіх чакалі з паходу ў Наваградку, Лідзе, Менску...
У 1706 г. на нашай тэрыторыі зводзілі рахункі паміж сабою больш моцныя і агрэсіўныя суседзі. Перамога, якую здабылі шведы, прынесла славу чужой зброі. Наўрад ці ў Менску, Ваўкавыску ці Слоніме моцна бедавалі з такой нагоды. Тым не менш, падзеі трохсотгадовай даўніны — таксама частка нашай гісторыі.
Аб'ядноўвае гэтыя розныя бітвы толькі месца, дзе яны адбыліся — старажытны горад Клецк. За сваю амаль 900-гадовую гісторыю ён перажыў не адну ваенную навалу. І ў 1506 г., і ў 1706 г. зацятыя бойкі ішлі на берагах невялікай балоцістай рачулкі Сільнай. Цяпер рэчкі няма, і яе назва нават не згадваецца ў падручніках гісторыі.
Як ураджэнец Клецка, я яшчэ са школьных гадоў чуў пра татарскіх наезнікаў і шведскіх жаўнераў. Жаданне разабрацца ў тых даўніх падзеях узнікла значна пазней. Дзве часткі гэтай кнігі пісаліся ў розныя гады. Спачатку нават не было намеру аб'ядноўваць іх пад адной вокладкай. Але ў рэшце рэшт кніга з'явілася на свет.
Спадзяюся, што яна стане маім сціплым унёскам у вывучэнне нашай мінуўшчыны, яе гераічных і трагічных старонак. Магчыма, падштурхне кагосьці да пошукаў і дыскусій. Шчыра спадзяюся, што мая праца не пакіне чытача абыякавым.
Хацелася б выказаць шчырую падзяку усім, без чыёй дапамогі гэтая кніга ніколі б не паўстала: Валерыю Пазднякову (Мінск) і Уладзіміру Гаўрышчуку (Масква), якія сталі першымі чытачамі і рэцэнзентамі яшчэ “сырога” рукапісу, Андрэю Катлярчуку (Стакгольм), які прадаставіў у распараджэнне аўтара шведскія крыніцы, Хокану Хенрыксану (Арэбра) — за перададзеныя матэрыялы і каштоўныя парады адносна падзей 1706 г., Алесю Лукавенкаву (Мінск) — за пераклады са шведскай мовы, Уладзіміру Канановічу (Клецк) — за магчымасць выкарыстаць некаторыя сабраныя ім звесткі, Міколу Волкаву (Мінск) — за прадастаўленыя фотаматэрыялы. Асобная падзяка за маральную падтрымку Анатолю Кірыку (Клецк) — найбольш уважліваму і цярпліваму слухачу, гато-ваму ўспрымаць самыя неверагодныя думкі і высновы.
Андрэй Блінец, красавік 2015 г.
