. — Мінск: Кнігазбор, 2016. — 296 с. — (Бібліятэка Саюза беларускіх пісьменнікаў “Кнігарня пісьменніка”; выпуск 74).
ISBN 978-985-7144-18-1.
Заяўлены ў назве матыў любові праходзіць праз усю кнігу Альжбеты Кеды (Алы Петрушкевіч), гарадзенскай пісьменніцы, кандыдата філалогіі. Гэта любоў да мясцінаў яе дзяцінства і юнацтва, да Гародні, да літаратуры, якая стала сэнсам жыцця, да тых асобаў, што пазначаны талентам.
ЗМЕСТ Паглядзець
Чытаю жыццё, як вершы
Заміж уступу
Раздзел I. Люблю Гародню
3 чаго пачынаецца горад?
Брама
Дактары
Сёстры міласэрныя і санітаркі
“Д-е-е-во-о-очкн, у-у-жіі-іі-на-а-ть!..”
Кнігі
“Такое жыццё...”
Святкуюць
Сыход і пачатак
У Гародні каштаны цвітуць
Гарадзенскія казкі
Чаму ў Гародні паміраюць дрэвы
Сто крокаў па пунсовых кроплях
Каложа
Нёман
Перад белаю фараю
Зямля і снег Вікторыі Ільіной
Музей Януша Паруліса ў Гародні
Гарадзенскія могілкі
“Маці Марыя на гродзенскіх могілках спіць”
Няма ў Гародні анёла
Веру ў слова
Раздзел II. I родную Карэліччыну
Людзі і кветкі мае Карэліччыны
Мамін бэз
Флёксы і язмін бабулі Мані
Зёлкі і ажыны бабулі Волі
Лотаць
“Рахі”
Mae вышыні
Шчонаўская вышыня
Антанёўская вышыня
Райцаўская вышыня
Прыказкі ў маім жыцці
Блізка відаць
He дасі — не сусед, або Аддай рукамі
Мінулагодні лёд
Абы воду відало
Далежыць лён шоўку
Нарадзілася паняю
Як сем
Дарма ніц!
Мая Сора
За таткам
Курачка ў гняздзе
Злазь з даху!
Якая ўласць
Адною костачкаю падавіцца
Антанёва
Легенды і былі лясной вёскі
Пачатак
Дзякуй табе, сястрычка
Айцец Віталь
Партызанка
Дзеці і партызанка
Пачатак канца
Калгаснік
Вір
Заміж эпілога
Ціхова
Ярэмічы
Краіна знішчаных мрояў
Раздзел III. Люблю Купалу і Багдановіча
Ці можна сёння прамаўчаць?
Перад Купалам
Незвычайныя музы паэта
Вершы-прысвячэнні Янкі Купалы
Алаіза Пашкевіч
Уладка Станкевіч
Паўліна Мядзёлка
Янка Купала ў паэтычным свеце Наталлі Арсенневай
Неба Максіма Багдановіча
Палыновая горыч кахання
Вершы Максіма Багдановіча да Ганны Какуевай
Паэтычны сінтаксіс нізкі
“Каханне і смерць” Максіма Багдановіча
Раздзел IV. I маіх сяброў, якія высока
Згадкі пра Анатоля Іверса
Перапіска Анатоля Іверса з Алай Петрушкевіч
Лепешаў і я
Дзякуй, дзякуй
Так ён працаваў
Нікому не кажыце
У цемры
Нічога не баяўся
“Не было для яго адрасоў”
Е. б. ж
Лепяшоўка
Супернікі
Дзе той інтэрнэт?
Курэц
Апошняе свята ветэрана
Апошнія кнігі
Апошні артыкул
He паспелі
Па розных шляхах
He ў сваю дывізію
Светла пра Ніну Мацяш
3 трыпціха “Па адляцелых птахах”
Успаміны пра паэта Едруся Мазько
Пралетарскі перыяд
Па Едрусевых мерках
Едрусь, Эдуард, Эдзік
Вершы
Сродак змагання з дэпрэсіяй
“Фара белаю птушкай...”
Як я злякаўся!
Салата з лістоў малачаю
Як я кахаю гэтую жанчыну!
Апошняя сустрэча
3 трыпціха “Па адляцелых птахах”
Згадкі пра паэта Юры Гуменюка
У “Крызе”
Ягоная таямніца
Вось табе “Паходня”
На прэзентацыі “Першацвета”
“Назаві мяне геніем”
Ты як
Каб прагучаў жаночы голас
Мая падвойная катастрофа
На вокладцы Ганнінай кнігі
Якія яны незвычайныя!
На ўспамін
3 трыпціха “Па адляцелых птахах”
Раздзел V. Люблю жанчынаў-творцаў
“Выпалю з градаў пырнік”
Пра радкі вершаў і радочкі градаў
“Быць карыснай для беларускай справы”
Паводле кнігі ўспамінаў і лістоў Зоські Верас
Ахвярніца
Ён пяяў
Пра Гальяша Леўчыка
Ізноў — доктар Ярэміч
Здрада
“Сьняцца...”
Людвіка — унучка Людвіка
Ліст-споведзь
Як доўга!
Адна з сотні
“Зьмілуйцеся!..”
Гнеў на літасць
Звароты
Папраўляць саму Людвіку Антонаўну
Вельмі шкада
Апошні раз
Адзін боль
Захопнік
Дзякую Вам
Паэтка і маці паэта
У дадатак да партрэта Дануты Бічэль
У Гародні спыніўся гадзіннік
22 лютага 1999 года
“Я жыву ў тваім доме...”
Туфелькі для Марылькі
Са “Снапком” прымірыла “Нядзелька”
“Мы — сёстры”
Яе любая Гародня
Сляды, якія знікаюць
Дзяўчынка з беларускага мястэчка
Да дня нараджэння заснавальніцы яўрэйскага тэатра Эстэр Рахіль Камінскай
Жанчыны жывуць доўга
Апошняя з нашаніўцаў
Зорка Венера
А яна!
Стасютэ
Цярплівая Ласка
Наталля Арсеннева
Жонка Ізі Харыка
Раз дзел VI. I свет, далёкі i блізкі
Адзін дзень у Мінску
Шчасце быць у Visby
Перад тым, як быць
Ружы між камянёў
I іншыя кветкі
Каменнае сэрца Visby
Хвалі — авечыя статкі
Sankta Maria
Гадзіннік у Sankta Maria
Гарлачыкавы ставок
Мая лаўка
Інгеборг і Аскар
Мова
Усмешкі
Беларуская палічка
“Шчасце быць”
“Ружоўніца”
Едрусь і Юра
Лео
Як на мамінай печы
Чай-кі-рлі
Mae бірузовыя пацеркі
He 100 словаў
Нажніцы
Бандэраўка
Вышыванка
Мы тут за вас ваявалі!
Пераднавагодні дыялог
Чаму?
Марнаванне
У Радоне
Хусцінка ў рукаве
Туліпаны
Настуркі I
Настуркі II
Вусаткі
Рабіна
Пасолька
Журавіны
Свята
Шаткавалі капусту
Быць можа
Роля
Толькі сон
Маміны вочы
Спадзяюся
Сняданак на вакзале
Ненапісанае
Пры дарозе
Шалік
Сукенка
Валашковая сукенка
Адзінаццатка
Вуліца тыгровых архідэяў
Ці пазналі?
“Толькі б Нёман не высах...”
Яна чакае
Стрэмка
Адно вока
На вока
Маё поле
Навагодняе
Раздзел VII. I працу сваю любіла
Я была такой шчаслівай
15.12.1992–28.02.2015
Mae студэнты
Паэтычныя хвіліны
Песні
Літаратурныя вечарыны
Кветкі
Пальчаткі? Зняць!
Што ўсё ж баліць
“Я была такой шчаслівай!”
Фрагмент з кнігі Паглядзець
...I медсёстры, і кабеты ў раддоме шмат чытаюць. Звычайна гэта кнігі ў сучасным крыклівым афармленні без сур’ёзнага зместу, затое з займальным сюжэтам. Мыльныя оперы, тыя ж серыялы, толькі на паперы. Глытаюць гэтыя кнігі, як атруту ў салодкіх абгортках. Літаральна за дзень. Бегаюць у пошуках новых, такіх жа. Тады я якраз пісала пра кветкі Ларысы Антонаўны. Таму на тумбачцы ляжаў апошні па тым часе зборнік “Белы сон”. Уляцеўшы ў палату, чарговая кнігаманка ў белым халаце хапала маю кнігу і звычайна з пагардай адкідала: вершы, дый яшчэ па-беларуску? I таму, калі аднойчы працэдурная медсястра папрасіла ў мяне кнігу, я папярэдзіла: “Гэта вершы на беларускай мове”. Як жа мне было дзіўна пачуць: “Мне гэта цікава. Я ведала Ларысу Геніюш”.
Тое яе “ведала” было, праўда, не зусім дакладным. Бо была толькі адна выпадковая сустрэча. Але як прыемна і нечакана было пра гэта даведацца...
Ранні зімовы прыцемак. Галалёдзіца. Па вуліцы Зэльвы павольна рухаецца паважанага веку жанчына. Ступаць па слізкай дарозе ёй было надта цяжка. Заўсёды зараз уяўляю гэта, калі перачытваю апошні верш Ларысы Геніюш “3а вокнамі гасне дзень”:
Няспынны наш кожны рух,
і крок старэчы павольны,
і цемень паўзе наўкруг,
упарта паўзе, няўмольна.
Яе, весела бегучы, абганяе дзяўчынка-падлетак з недалёкай ад Зэльвы вёскі, што па нейкіх справах апынулася ў райцэнтры. Жанчына просіць: “Дзяўчынка, дапамажы мне дайсці да хаты”. Калі тая прыводзіць яе да веснічак, чуе: “Запомні мяне. Я — паэтка Ларыса Геніюш”.
Гэта было толькі аднойчы. Каля дваццаці гадоў мінула, a пра той выпадак не забылася, узгадала, сустрэўшы кнігу.
Як зразумець тыя словы Ларысы Антонаўны? Пэўна ж, ведала, якой магутнай сілы яе паэзія. Як ведала і тое, што жыве ў рэзервацыі і вершы яе невядомыя беларускаму люду. Яна звярталася не проста да гэтай невядомай дзяўчынкі. Да будучыні Беларусі, у якую верыла:
Ударыць гром, ярмо нявольнік скіне,
Жывы народ падымецца з калень,
Загіну я, ўсё ж край мой не загіне,
Крывіцкі, слаўны рассвітае дзень!
(апавяданне “Кнігі” з раздзелу “Люблю Гародню”)