Гары Потэр і філасофскі камень : раман / Дж. К. Роўлінг ; пераклад з англійскай Алены Пятровіч. — Мінск : А. М. Янушкевіч, 2020. — 332 с. МЯККАЯ ВОКЛАДКА. ISBN 978-985-7283-13-2.
Пераклад зроблены паводле выдання: J. K. Rowling. Harry Potter and the Philosopher's Stone Bloomsbury Publishing, 2017.
Першы раман з культавай серыі твораў англійскай пісьменніцы Дж. К. Роўлінг пра хлопчыка-чараўніка Гары Потэра.
Пакуль для Гары Потэра магіі не існуе. Ён жыве з невыноснымі Дурслямі і іхнім жудасным сынам Дадлі. Пакоем Гары служыць маленькая камора пад лесвіцай, і адзінаццаць гадоў ніхто не святкуе яго дзень народзінаў. Але пасля сава прыносіць таямнічы ліст – запрашэнне ў неверагоднае месца пад назвай Хогвардс, Школу чарадзейства і магіі. Там хлопчык знаходзіць сяброў, адкрывае для сябе спартыўную гульню, у якой лятаюць на мётлах, і сутыкаецца з магіяй ва ўсім, ад вучобы да ежы. А яшчэ дазнаецца, што яго чакае вялікі лёс. Але для гэтага Гары мусіць выжыць… у супрацьстаянні.
Уцёкі бразільскага ўдава прынеслі Гары самае доўгае пакаранне. Калі яму дазволілі зноў выходзіць з каморы, паспелі пачацца летнія вакацыі, а Дадлі ўжо сапсаваў сваю новую відэакамеру, зламаў самалёт на пульце і, першы раз едучы на спартыўным ровары, збіў з ног місіс Фігх, калі тая на мыліцах пераходзіла Крушынавую вуліцу.
Гары радаваўся, што вучоба скончылася, але яму было цяжка збегчы ад Дадлевых сябрукоў – яны кожны дзень прыходзілі да Дурсляў. Пірс, Дэніс, Малкальм і Гордан былі вялізнымі і дурнымі, а Дадлі быў самым вялізным і дурным, таму лічыўся ў іх за галоўнага. Астатнія з задавальненнем далучаліся да любімай Дадлевай спартыўнай гульні – палявання на Гары.
Вось чаму Гары бавіў як мага больш часу на вуліцы, блукаючы па ваколіцах і думаючы пра канец вакацый як пра адзіны праменьчык надзеі. У верасні ён пяройдзе ў сярэднюю школу і ўпершыню ў жыцці не будзе побач з Дадлі. Дадлі залічылі ў старую прыватную школу Смэлтынгз, у якой яшчэ вучыўся дзядзька Вернан. Пілс Полкінс таксама пайшоў туды. Гары ж адправілі ў Стоўнвал-Хай, звычайную школу. Дадлі гэта падавалася забаўным.
– Там усіх новенькіх у першы дзень засоўваюць галавой ва ўнітаз, – сказаў ён Гары. – хочаш, пойдзем наверх патрэніруемся?
– Не, дзякуй, – адказаў Гары. – Бедны ўнітаз ніколі не бачыў нічога больш агіднага за тваю галаву – яго можа званітаваць.
На гэтых словах Гары ўцёк, пакуль Дадлі не даўмеўся, што яму сказалі.
Адным ліпеньскім днём цётка Петунія паехала з Дадлі ў Лондан купіць яму школьную форму ў Смэлтынгз, а Гары пакінула ў місіс Фігх. Гэтым разам там было не так жудасна, як звычайна. Выявілася, што яна зламала нагу, спатыкнуўшыся на аднаго са сваіх катоў, і цяпер, здавалася, багоміць іх не так, як раней. Яна дазволіла Гары паглядзець тэлевізар і пачаставала кавалкам шакаладнага пірага – праўда, на смак ён быў такі, быццам праляжаў некалькі гадоў.
Увечары Дадлі пахаджаў па гасцёўні перад бацькам у новай школьнай форме. Хлопчыкі ў Смэлтынгз насілі цёмна-бардовыя пінжакі, аранжавыя брыджы і плоскія саламяныя капелюшы-канацье. Таксама ў іх былі вузлаватыя палкі, якімі яны білі адзін аднаго за спінамі настаўнікаў. Лічылася, што гэта добрая трэніроўка перад дарослым жыццём.
Убачыўшы Дадлі ў новых брыджах, дзядзька Вернан хрыпла сказаў, што гэта самы шчаслівы момант у яго жыцці і ён неймаверна ганарыцца сынам. Цётка Петунія плакала і прыгаворвала: маўляў, не можа паверыць, што ейны малюсенькі бусечка Дадлічак ужо такі дарослы і прыгожы. Гары з усіх сіл намагаўся маўчаць. Яму здавалася, што ў яго трэснула пару рэбраў, пакуль ён стрымліваў смех.
Калі наступнай раніцай Гары прыйшоў снедаць, на кухні жахліва смярдзела. Пах ішоў з вялікага тазу, які стаяў у ракавіне. Гары зазірнуў туды. У тазе, у шэрай вадзе плавалі нейкія брудныя анучы.
– Што гэта? – спытаў ён у цёткі.
Яна падціснула губы, як і заўсёды, калі ён задаваў нейкае пытанне.
– Твая новая школьная форма, – адказала яна.
Гары зноў паглядзе ў таз.
– Не думаў, што яна мусіць быць настолькі мокрай.
– Не выдурняйся, – гаркнула цётка Петунія. – Я фарбую старыя Дадлікавы рэчы ў шэры. Калі закончу, яны будуць выглядаць як звычайная школьная форма.
Гары ў гэтым моцна сумняваўся, але падумаў, што лепей не спрачацца. Ён сеў за стол і пастараўся не ўяўляць, як завітае ў першы дзень у Стоўвал-Хай – быццам апрануўшыся ў шкуру слана.
Дадлі і дзядзька Вернан зайшлі на кухню, зморшчыўшы насы, бо новая школьная форма Гары надта смярдзела. Дзядзька Вернан, як звычайна, разгарнуў газету, а Дадлі грукнуў па стале смэлтынгскай палкай, якую цяпер паўсюль цягаў з сабой.
Яны пачулі, як адчынілася вечка для пошты і на дыванок перад дзвярыма ўпала некалькі лістоў.
– Забяры пошту, Дадлі, – сказаў дзядзька Вернан з-за газеты.
– Няхай Гары забярэ.
– Забяры пошту, Гары.
– Няхай Дадлі забярэ.
– Стукні яго сваёй смэлтынгскай палкай, Дадлі.
Гары ўхіліўся ад смэлтынгскай палкі і пайшоў па пошту. На дыванку ляжалі тры рэчы: паштоўка ад Мардж – сястры дзядзькі Вернана, якая адпачывала на востраве Ўайт, карычневы канверт, у якім звычайна дасылалі рахункі, і – ліст для Гары.
Схапіўшы ліст і ўтаропіўшыся ў яго, Гары адчуў, што яго сэрца затрымцела, як нацягнутая струна. Ніхто ніколі ў ягоным жыцці не пісаў яму лістоў. Хто гэта мог быць? У яго не было сяброў ці іншых сваякоў, ён нават не запісаны ў бібліятэку, таму яму не прыходзілі нават афіцыйныя патрабаванні вярнуць кнігу. Але вось ён, гэты ліст, і адрас указаны так дакладна, што памылкі быць не магло:
Містару Гары Потэру
Камора пад лесвіцай
вул. Крушынавая, 4
г. Літл-Уінгінг
графства Сары
Канверт быў тоўсты і цяжкі, з пажаўцелага пергаменту, падпісаны смарагдава-зялёным атрамантам. Маркі на ім не было.
Круцячы канверт у дрыготкіх руках, Гары ўбачыў пурпуровую васковую пячатку з гербом: леў, арол, барсук і змяя вакол вялікай літары X.
– Давай сюды, хлопча! – крыкнуў дзядзька Вернан з кухні. – Што ты там корпаешся, бомбу шукаеш? – спытаў ён і пасмяяўся з уласнага жарту.
Гары вярнуўся на кухню, усё яшчэ гледзячы на ліст. Ён аддаў дзядзьку рахункі і паштоўку, сеў і павольна пачаў распячатваць жоўты канверт.
Дзядзька Вернан паглядзеў рахункі, зморшчыўся і прабегся вачыма па паштоўцы.
Гары акурат даставаў ліст, таксама напісаны на тоўстым пергаменце, калі дзядзька Вернан рэзка вырваў яго з рук.
– Гэта маё! – крыкнуў Гары, спрабуючы адабраць ліст.
– Хто табе будзе пісаць?! – здзекліва спытаў дзядзька Вернан, адной рукой разгортваючы ліст і кідаючы на яго позірк. І тут яго твар перамяніўся з чырвонага на зялёны хутчэй чым агні на святлафоры. Больш за тое, праз некалькі секунд ён зрабіўся светла-шэрага колеру пазаўчарашняй кашы.
– П-п-петунія! – толькі і змог ён прашаптаць.
Дадлі таксама паспрабаваў ухапіць ліст, але дзядзька Вернан трымаў яго надта высока. Цётка Петунія з цікаўнасцю ўзяла аркуш і прачытала першы радок. На імгненне падалося, што яна зараз самлее. Яна схапілася за горла, быццам задыхаючыся.
– Вернан! О божа, Вернан!
Яны глядзелі адно на аднаго і, здавалася, забылі, што Гары і Дадлі ўсё яшчэ ў пакоі. А Дадлі не любіў, калі яго не заўважалі. Ён стукнуў бацьку па галаве сваёй смэлтынгскай палкай.
– Я хачу прачытаць ліст, – гучна запатрабаваў ён.
– Гэта я хачу прачытаць яго, – шалёна крыкнуў Гары, – бо гэта мой ліст.
– Пайшлі прэч адсюль, абодва! – гаркнуў дзядзька Вернан, засоўваючы ліст назад у канверт.
Гары не зварухнуўся з места.
– Я ХАЧУ НАЗАД СВОЙ ЛІСТ! – крычаў ён.
– Дай мне паглядзець! – патрабаваў Дадлі.
– ПРЭЧ! – зароў дзядзька Вернан.
Схапіўшы Гары і Дадлі за каршэнь, ён выпхнуў іх з кухні і з ляскатам зачыніў дзверы. Хлопцы тут жа счапіліся ў шалёнай, але бязгучнай бойцы за месцы ля замочнай шчыліны, каб падслухаць, што робіцца ўнутры. Дадлі перамог, таму Гары, у якога акуляры боўталіся ўжо толькі на адной дужцы, лёг на падлогу, каб хоць нешта пачуць праз зазор пад дзвярыма.
– Вернан, – пачала цётка Петунія дрыготкім голасам, – паглядзі на адрас: адкуль яны ведаюць, дзе ён спіць? Можа яны сочаць за домам?
Але што нам рабіць, Вернан? Трэба ім адказаць?Сказаць, што мы не хочам, каб…
Гары бачыў, як бліскучыя чорныя пантофлі дзядзькі рухаліся туды сюды па кухні.
– Не, – урэшце сказаў ён. – Не, мы проста не будзем звяртаць на іх увагі. Калі яны не атрымаюць адказу… Так, гэта найлепшы варыянт… Мы нічога не будзем рабіць…
– Але ж…
– Нічога такога я ў сваім доме не пацярплю! Хіба мы, прыняўшы яго, не паабяцалі сабе, што знішчым гэтую небяспечную лухту?
Тым вечарам па вяртанні з працы дзядзька Вернан зрабіў тое, чаго ніколі не рабіў раней: прыйшоў да Гары ў камору…
«Хронікі Нарніі» – залатая класіка сусветнай літаратуры, гісторыя, любімая мільёнамі дзяцей і дарослых па ўсім свеце. К. С. Льюіс разам з Дж. Р. Р. Толкінам (трылогія «Уладар пярсцёнкаў») лічацца заснавальнікамі і найлепшымі прадстаўнікамі жанру фэнтэзі. Кніга «Конь і яго хлопчык» – гэта гісторыя пра прыгоды, што здарыліся ў Нарніі, Калармэне ды на землях паміж імі ў Залаты Век, калі валадарыў кароль Пітэр.
Густаў Майрынк (1868 — 1932) — аўстрыйскі пісьменьнік з выразнай схільнасьцю да містычнага і гратэскава-сатырычнага бачаньня сьвету. Ягоны раман "Голэм" належыць да клясыкі фантастычнай літаратуры; у ім праяўляюцца ўплывы на Майрынка таямнічых сьветаў, містычнай мудрасьці, кабалістычнага і будысцкага вучэньняў.
“Прынц Каспіян” — трэцяя па ўнутранай храналогіі гісторыя з цыкла “Хронікі Нарніі”. Кніга адпавядае, як нарнійцы перамагаюць захопнікаў, якія доўгі час панавалі ў Нарніі.
