Прапаганда і адукацыя на службе ідэалогіі. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 326 с. 2-е выданне.
ISBN 978-5-00076-001-7
Пераклад зроблены паводле выдання:
Szumski, Jan. Sowietyzacja Zachodniej Białorusi 1944—1953. Propaganda i edukacja w służbie ideologii. Kraków: Arcana, 2010. (Seria: Arcana Historii) 362 s.Гэта кніга пра тое, як другія саветы асталёўваліся ў Заходняй Беларусі, пачынаючы з 1944 г. Насуперак афіцыйнай догме, саветызацыя тут суправаджалася масавым незадавальненнем насельніцтва (у прыватнасці, моладзь хавалася ў лясах ад мабілізацыі ў савецкае войска) і, як вынік, масавымі рэпрэсіямі супраць яго. Шумскі паказвае, што п’янства, недавер да мясцовых кадраў, распуста, тэрор былі неад’ёмным спадарожнікам сталінскага апарату ўлады. Гэтая кніга таксама прэзентуе нарыс пасляваенных рухаў супраціву ў Беларусі — уласна беларускага, польскага, украінскага і літоўскага.
Кніга багата ілюстраваная, у тым ліку каляровымі ілюстрацыямі. Шмат для каго змешчаныя ў ёй факты будуць адкрыццём, бо раскрываюць маштаб фальсіфікацыі нашай нядаўнай мінуўшчыны.
ЗМЕСТ Паглядзець змест цалкам
Прадмова да другога беларускага выдання
Прадмова да беларускага выдання
Спіс скарачэнняў
Уводзіны
РАЗДЗЕЛ І. Палітычная сітуацыя і яе развіццё ў 1944—1953 гадах
І.І. Заходняя Беларусь: кароткае тлумачэнне сферы інтарэсаў і значэння тэрміна
Усталяванне новай польска-савецкай мяжы
І.ІІ . Грамадска-палітычная сітуацыя ў другім паўгоддзі 1944—1945 гг. Інакшы вобраз савецкага вызвалення
Знішчальныя батальёны
Стварэнне адміністрацыі. Адносіны з мясцовым насельніцтвам
Эканамічная палітыка
І.ІІІ . Беларускі антысавецкі рух
Гістарыяграфічны нарыс
Арганізацыі, створаныя ў саюзе з немцамі
Разведка заходніх дзяржаў у БССР і беларускі рух
Беларускія падпольныя асветніцкія арганізацыі
І.ІV. Польскае незалежніцкае падполле
Чэкісцка-ваенныя аперацыі
Стаўленне мясцовага насельніцтва да польскага падполля
Змена тактыкі савецкай улады
Разгром польскага падполля
I.V. Украінскае падполле (АУН—УПА)
АУН—УПА на беларускім Палессі
Барацьба супраць АУН—УПА ў ходзе чэкісцка-ваенных аперацый
Ліквідацыя ўкраінскага падполля ў БССР
I.VI. Літоўскае падполле
Структура літоўскага антысавецкага руху супраціўлення
Сувязі з Захадам
Супрацоўніцтва з польскім падполлем
Рэзюмэ да раздзела І
РАЗДЗЕЛ ІІ. Змены ў складзе насельніцтва і сацыяльнай структуры
ІІ.І. Мабілізацыя ў войска і на прамысловасць
Правядзенне мабілізацыі ў войска
Мабілізацыя на прамысловасць
Мабілізацыя моладзі ў ФЗВ і РВ
Рабочыя батальёны
ІІ .ІІ . Змены ў нацыянальным складзе насельніцтва
Пасляваенны голад у СССР
Засяленне захопленых тэрыторый
Змены нацыянальнай структуры ў рэгіёне
ІІ .IІІ . Кадравая палітыка
Мясцовае насельніцтва ў савецкай і партыйнай адміністрацыі
Спроба "выправіць" кадравую сітуацыю
Месца і роля КП(б)Б
Адносіны з мясцовым насельніцтвам
Калектывізацыя сялянства
Злачынствы
Кадры НКУС/НКДБ (МУС/МДБ)
"Засмечанасць" апарату
"Вярхушка" ўлады
II.IV. Рэлігійная палітыка
"Новая" царкоўная палітыка ў СССР
Барацьба з Ватыканам
Праваслаўная царква ў Беларусі (маскоўскі патрыярхат)
Пачатак рэпрэсій супраць каталікоў
Сітуацыя на Гродзеншчыне
Планы барацьбы з каталіцызмам і іх рэалізацыя
Антыкаталіцкая прапаганда
Пашырэнне рэлігійнага жыцця
Рэпрэсіі супраць іншых хрысціянскіх канфесій
Рэзюмэ да раздзела ІІ
Раздзел ІIІ. Ідэалогія, асвета і прапаганда
IІІ.І. Ідэалогія і прапаганда ў Савецкім Саюзе: агульны агляд
Сацыялістычны рэалізм
Новае разуменне "рускага народа"
Роля Іосіфа Сталіна ў фармаванні ідэалагічных асноў савецкай сістэмы
Змена ідэалагічна-прапагандысцкіх прыярытэтаў
Барацьба з "касмапалітызмам"
Гістарычная навука
Біялогія
Лісты "падзякі" Сталіну
ІIІ.ІІ. Галоўныя кірункі савецкай прапаганды ў заходніх абласцях БССР
Арганізацыя працы прапаганды
Метады вядзення прапаганды і агітацыі
Мова прапаганды
Польскае пытанне
Новыя акцэнты прапаганды
Выбары
Антысавецкія настроі падчас выбараў
Прапаганда калектывізацыі
Урачыстасці і савецкія святы
III.IІІ. Асвета
Рэарганізацыя школьнай сеткі ў 1939—1944 гг.
Агульная характарыстыка школьнай адукацыі ў Заходняй Беларусі
Польскае пытанне ў школьнай адукацыі
Улады камуністычнай Польшчы і палякі ў СССР
Настаўніцкія кадры
Адукацыя і камуністычная партыя
"Перападрыхтоўка" настаўніцкіх кадраў
Камсамольскія і піянерскія арганізацыі
Моўныя праблемы
ІІI.ІV. Выдавецкая дзейнасць на тэрыторыі заходніх абласцей БССР
Прэса ў Заходняй Беларусі
Школьная літаратура
Прапагандысцкая літаратура
Цэнзура
III.V. Кіно і радыё
Новыя тэмы ў савецкім кіно
Характарыстыка сеткі кінатэатраў у заходніх абласцях БССР
Радыёсетка
Мерапрыемствы ўладаў у галіне радыёфікацыі
Ідэйна-палітычны змест фільмаў
Радыё і калектывізацыя вёскі
Рэзюмэ да раздзела ІІI
Заключэнне
Дадаткі
Імянны паказнік
Паказнік геаграфічных назваў
Крыніцы і літаратура