Драмы / Пераклад з польскай Лявона Баршчэўскага. – Мінск: Зміцер Колас, 2014. – 208 с.
ISBN 978-985-6992-40-0.
Пераклад зроблены паводле выдання: Wyśpiański, Stanisław. Dramaty. T. 1. Wydawnictwo Literackie, Kraków, 1970. 452 s.У кнігу ўвайшлі дзве найбольш вядомыя драмы польскага паэта, драматурга і мастака Станіслава Выспяньскага (1869—1907) — “Вяселле” і “Варшавянка”.
Самы вядомы літаратурны твор С. Выспяньскага — драма “Вяселле” (1901), дзе аўтар ставіць пытанні нацыянальна-дзяржаўнага адраджэння адзінай Польшчы, знаходжання супольнага погляду на сучаснасць і будучыню палякаў рознымі слаямі тагачаснага грамадства — шляхтай, сялянствам, “разначыннай” інтэлігенцыяй. Пры гэтым драматург надае нацыянальнаму гістарычнаму матэрыялу ўніверсальны сэнс, метафізічнае вымярэнне ці, наадварот, глядзіць на сусветную гісторыю і агульнаеўрапейскія міфы праз прызму польскіх праблем.У некаторы’ крыніцах “Вяселле” называюць найлепшым творам польскай драматургіі ХХ ст.(Паводле Вікіпедыі)Пра кнігуГанна Янкута: Готыка польскага вяселляЗМЕСТВаршавянка
Вяселле
Лявон Баршчэўскі. Антырамантычныя драмы Станіслава Выспяньскага
Каментары
Пра аўтараСтаніслаў Выспяньскі — польскі паэт, драматург, жывапісец.Аўтар серыі сімвалічных нацыянальных драм, прасякнутых мастацкай філасофіяй руху “Маладая Польшча”. Шырока вядомыя яго п'есы: “Варшавянка” (1898), “Мелеагр” (1899), “Праклён” (1900), “Вызваленне” (1903), “Лістападаўская ноч” (1908), “Вяртанне Адысея” (1917).ПАСЛЯСЛОЎЕ Паглядзець
…Прызнаны лідар “Маладой Польшчы” 1890-х гадоў Станіслаў Пшыбышэўскі ў эсэ “Confiteor” і трактаце “Да псіхалогіі творчай асобы” выказаўся наконт таго, што паміж выбітным творчым індывідам і “натоўпам” існуе непераадольная прорва, і што толькі выбітны мастак у сваёй творчасці і асабістым жыцці можа па-сапраўднаму выказаць боль існавання ўсяго чалавецтва ды весці яго шляхам духоўнай эвалюцыі; пры гэтым творца мусіць заплаціць за гэта астракізмам з боку грамадства і трагедыяй уласнага жыцця. На гэтым фоне, кажучы без перабольшання, у польскае мастацтва і літаратуру ўварваўся Станіслаў Выспяньскі…
…Традыцыйнае разуменне нацыянальнай польскай драмы сфармавалася ў першай палове XIX стагоддзя, пасля з’яўлення такіх шэдэўраў польскай літаратуры, як “Дзяды” Адама Міцкевіча, “Кардыян” і “Бянёўскі” Юльюша Славацкага, “Ірыдыён” і “Нябоская камедыя” Зыгмунта Красіньскага. У гэтых творах закраналіся самыя актуальныя праблемы свайго часу, шукаліся і аналізаваліся прычыны паразы патрыётаў Рэчы Паспалітай у нацыянальна-вызваленчай барацьбе, фармавалася ідэалагічная аснова, вызначаліся кірункі будучага змагання за свабоду і незалежнасць Айчыны. У большасці драматычных твораў Станіслава Выспяньскага мы можам убачыць тыя самыя рысы. Але Выспяньскі прынцыпова і свядома адыходзіць ад рамантычнай трактоўкі нацыянальна-гістарычнай праблематыкі, а падае гэтыя праблемы ў рэчышчы эстэтыкі новага, мадэрнісцкага тэатра. Як аўтар п’ес ён фармуецца пад відавочным уплывам творчасці Марыса Мэтэрлінка, яго драматургіі перажыванняў, настрояў і сімвалаў. Аднак пачынаючы ад “Варшавянкі”, ён прапаноўвае сваю ўласную эстэтыку драматычнага твора, дзе сімвалы стаяць не ў цэнтры ўвагі, а толькі выступаюць як адзін са сродкаў дасягнення нябачанай датуль у польскай драматургіі тэатральная вымоўнасці. Прадуманыя да драбніц дэкарацыі, жэстыкуляцыя, інтанацыі актораў, увядзенне элементаў пантамімы — усё гэта робіцца адметнай рысай твораў Станіслава Выспяньскага, напісаных для тэатральнай сцэны: замест нацыянальнай драмы ён прапануе гледачу паэтызаванае нацыянальнае відовішча. У адрозненне ад рамантычнай драмы, дзе ўся ўвага надаецца постацям галоўных герояў як непаўторным індывідам, драма Выспяньскага вядзе гледача ў свет супярэчных між сабою сіл і з’яў…
(“Антырамантычныя драмы Станіслава Выспяньскага”, Лявон Баршчэўскі)
