І немагчымае зрабі!.. Успаміны пра падзеі 1968 года. Памяці Алеся Разанава

няма водгукаў

34.90 руб.

Памер: 145x210 мм

Вага: 450 г

Purchase

Абраны варыянт адсутнічае на складзе. Калі ласка, абярыце іншы варыянт.

Мэмуары Публіцыстыка Тэхналогія Жыцьцяпісы

Апісаньне

І немагчымае зрабі!.. : успаміны пра падзеі 1968 года / укладальнікі Зьміцер Санько, Алеся Чарнавокая. — Мінск : Тэхналогія, 2021. — 160 с., [22] арк. іл. Цвёрдая вокладка.

ISBN 978-985-458-318-1

На пачатку кастрычніка 1968 года група студэнтаў на чале з Алесем Разанавым выступіла з патрабаваннем, каб на беларускім аддзяленні філалагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта ўсе прадметы выкладаліся на беларускай мове. За кароткі час, усяго за паўдня, пад петыцыяй падпісаліся некалькі сотняў чалавек. Пра тое, як гэта ўсё адбывалася і якія вынікі мела, успамінаюць удзельнікі і сучаснікі тых драматычных падзеяў, рэха якіх доўга адгукалася ў грамадстве.

Для ўсіх, хто цікавіцца найноўшай гісторыяй Беларусі.

ЗМЕСТ Паглядзець

ФРАГМЕНТЫ З КНІГІ Паглядзець

“Пачаў я з таго, што ў 20-х гадах беларуская мова была дзяржаўнаю, на ёй вучылі ва ўсіх навучальных установах, у тым ліку вышэйшых, вялі справаводства ў савецкіх і партыйных органах. Падкрэсліў, што нашая мова была моваю навукі — былі выдадзеныя 24 выпускі беларускай навуковай тэрміналогіі. Але на пачатку 30-х гадоў па сфабрыкаванай ГПУ справе “Саюза Вызвалення Беларусі” сотні пісьменнікаў, навукоўцаў, дзеячаў культуры — квецень нацыі — былі арыштаваныя і па нейкім часе расстраляныя. Скончыў жыццё самагубствам прэзідэнт Беларускай акадэміі навук Усевалад Ігнатоўскі, спрабаваў зрабіць сабе харакіры Янка Купала. Пасля знішчэння нацыянальнай інтэлігенцыі пачалася русіфікацыя. Беларускую мову ўжо не было каму бараніць, яе выгналі з уладных структур, з вышэйшай школы. Вось чаму яна стала непрэстыжнай. А не таму, што бедная і неразвітая.

(…) Але тут да мяне падышоў Юра Аркатаў (гаварылі, што ён генеральскі сын). Манерна адставіўшы нагу і пакручваючы цыгарэтку, ён сказаў: “В тридцать третьем году в Германии всё начиналось так же”. Што можна было адказаць на гэтую лухту? Я толькі пасміхнуўся” (Зьміцер Санько).

“Таталітарная сістэма заўжды была гатовая і ўшчуваць, і караць. І вось у выніку пакарання — выгнання з Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта — з’явіўся ў Берасці Алесь Разанаў, адораны паэт, энергічны і рашучы дваццацігадовы юнак. Я добра запомніў Алеся, калі н быў яшчэ школьнікам, з першага ягонага прыезду ў рэдакцыю абласной газеты, дзе збіралася літаб’яднанне “Заранка”. Ужо тады ён, вясковы хлопец у кірзавых ботах, уразіў сваімі вершамі не толькі мяне ды іншых сяброў, а й дасведчанага кіраўніка. Таму я не здзівіўся, што наш зямляк, студэнт-філфакавец, стаў у Менску змагаром за родную мову, сабраў для гэтай справы кагорту патрыётаў з ліку аднакурснікаў. Мяне адно абурала тое, як абышліся з самымі лепшымі студэнтамі за справядлівае патрабаванне – каб навучанне хоць бы філолагаў у альма-матэр ішло па-беларуску” (Васіль Жуковіч).

“Асабліва старалася, аж слінай пырскала, галоўны калгасны ідэолаг. Ёй было няўцям, як можна, нарадзіўшыся ў Маскве, ведаць і любіць беларускую мову ды яшчэ і прынцыпова гаварыць на ёй. “Мы не позволим всяким приезжим учить здесь белорусский язык, чтобы хитро так влезать в доверие общественности и постепенно ее деморализовать. Она хочет отделить Белоруссию от Советского Союза!”

(…) Калі ж пачалі дакараць, што на ўроках беларускай мовы прапагандую толькі беларускую мову, а з фальклорным гуртам праводжу імпрэзы таксама на беларускай мове, я, не стрымаўшыся, рассмяялася: “А на якой, скажыце, мове павінен у Беларусі быць фальклор? Да вашага ведама, фальклор у перакладзе і азначае “народная творчасць”!” (Вера Буланда).