Мікола Равенскі / укладанне Лявон Юрэвіч. — Мінск : Кнігазбор, 2020. — 164 с. [4] с. : іл.
ISBN 978-985-7227-83-9.
Зборнік “Мікола Равенскі” — першая кніга, прысвечаная жыццю і творчасці выбітнага кампазітара, аўтара музыкі да песні “Люблю наш край” і гімна “Магутны Божа”. Лёс дзеяча адлюстраваны ў яго аўтабіяграфічных і даследчых тэкстах, а таксама ва ўспамінах суродзічаў як міжваеннага, гэтак і паваеннага-эміграцыйнага часу. Выданне ілюстравана ўнікальнымі архіўнымі дакументамі і фотаздымкамі.
ЗМЕСТ Паглядзець
Ганна Севярынец. Час пераможцаў
Вітаўт Кіпель. Кампазытар Мікола Равенскі (1886–1953)
Раздзел I. Ён
Мікола Равенскі
Жыцьцяпіс
Калі і за што быў арыштаваны першы раз кампазытар Уладзімер Тэраўскі
Крыху пра беларускую опэру
Аб працы над опэрай “Браніслава”
Гарманізаваньне беларускіх народных песень маскоўскімі кампазытарамі
Два лісты зь Лювэну
Раздзел II. Пра ягоАнтон Адамовіч
Лірнік краіны ветлай
Уладзімер Дубоўка
Беларускі кампазытар Мікола Равенскі
Наталля Гардзіенка
Уладзімер Дубоўка і Мікола Равенскі ва ўзаемных згадках-успамінах
Зора Кіпель
“Магутны Божа” — упершыню
Алесь Карповіч
Мікола Равенскі
Васіль Шчэцька
Прафэсар Мікола Равенскі ў Лювэне й Беларускі Студэнцкі Хор (Ансамбль Беларускіх Студэнтаў)
Мікола Куліковіч
Мікола Равенскі
Алесь Карповіч
Памяці Міколы Равенскага
Пётра Сыч
Замоўкла ліра (Скромы вянок на магілку вялікага мастака)
С.
Сьветлае памяці кампазытара Равенскага
Алесь Карповіч
Бэрлінская Баляда
Уладзімер Немановіч
Незабыўнаму
Уладзімір Бакуновіч
Як нарадзілася песьня
Вітаўт Кіпель
Мамэнты з жыцьця Міколы Равенскага
Звесткі пра аўтараўІменны паказнік ФРАГМЕНТ З КНІГІ Паглядзець
ЖЫЦЬЦЯПІС
Равенскі Мікола, сын Якуба, нарадзіўся 5 сьнежня 1886 г. у маёнтку Капланцы Чэрвеньскага раёну (былы Ігуменскі павет). У гэтым маёнтку бацька ўсё сваё жыцьцё працаваў садоўнікам. Маючы нізкую аплату за працу й вялікую сям’ю, ён ня мог забясьпечыць ейных мінімальных патрэбаў, а тым больш даць асьвету сваім падрастаючым дзецям. Гэтае цяжкое становішча вымусіла яго шукаць нейкага выхаду. Церазь нейкі час гэткі выхад знайшоўся, і хутка мне — першаму зь дзяцей — прыйшлося адарвацца ад сям’і ў веку васьмігадовага хлапчука.
Першыя пачаткі граматы я атрымаў ад бацькі, а маючы сем гадоў, пачаў наведваць вясковую школу. Валодаючы вельмі добра дзяцінным голасам, музычным слыхам і здольнасьцямі, ад пяцёх год сьпяваў у царкоўным хоры, а ў 1895 г. быў прыняты ў Менскі архірэйскі хор на поўнае ўтрыманьне й бясплатную навуку. Там прабыў я да 1903 г., дзе і атрымаў агульную пачатковую музычную асьвету.
У 1903 г. атрымоўваю накіраваньне ў Менскі мужчынскі манастыр у якасьці дырыгента хору, дзе набываю салідную практыку дырыгаваньня. У 1905 г. атрымоўваю ад архірэя накіраваньне ў Наваградак на працу дырыгентам царкоўнага хору, выкладчыкам сьпеваў і музыкі ў школах.
Адчуваючы свае музычна-тэарэтычныя веды недастаткова моцнымі, праходжу трохгадовыя дырыгенцкія курсы ў Маскве й Петраградзе, якія канчаю ў 1914 г. У гэтым жа годзе я вымушаны пакінуць Наваградак у сувязі зь Першай сусьветнай вайной і эвакуацыяй. У 1915 г. як уцякач працую ў вайсковым будаўніцтве ў якасьці канторшчыка, а ў далейшым — на пасадзе загадчыка будаўнічымі складам. З 1917 г. працую ў Ігумене выкладчыкам сьпеваў і музыкі ў школах гораду.
На пачатку 1919 г. пераяжджаю ў Менск на працу дырыгента царкоўнага хору пры Кацярынінскім Саборы і адначасна працую ў школах у якасьці выкладчыка сьпеваў і музыкі. У 1920 г. прымаю запросіны ад Беларускага Работніцкага Клюбу на арганізацыю й працу ў беларускім хоры. Ва ўспомненым клюбе сумесна з Уладзіславам Галубком 6 ставім сыстэматычныя паказы й канцэрты, але масавы арышт у 1922 г. ня толькі сяброў клюбнага
камітэту і ягонага загадчыка (загадчыкам быў у той час мой родны брат, які як нацдэм загінуў у 1937 г. у Менскім НКВД), а нават усю беларускую інтэлігенцыю, якая ў той час прысутнічала на канцэрце, як, напрыклад, Лёсіка, Ільлючонка, Ляжневіча, Калевіча й шмат іншых (пераважна чыгуначнікаў), — цалкам спаралізаваў шпаркія крокі разьвіцьця клюбнае працы. Зразумела, гэты арышт не абмінуў гэтаксама Галубка й мяне.
У 1921 г. прымаю ўдзел у вялікай экспэдыцыі па зьбіраньню народных песьняў, арганізаванай Інбелкультам, на чале з мастаком Полазавым, накіраванай у Слуцак і ягоны раён. У 1922 г. выходзіць з друку мой першы зборнік песьняў, народных апрацовак і собскіх твораў на вершы беларускіх паэтаў. У гэтым жа годзе я напісаў музыку на словы Дуніна-Марцінкевіча “Залёты” (апэрэта), якая, на жаль, загінула, і кантату для хору “Курган” Канстанцыі Буйлы. У 1923 г. прымаю абавязкі хормайстра ў Менскім Гарадзкім тэатры. У гэтым жа годзе атрымоўваю ад Наркамату Асьветы накіраваньне ў Маскву для атрыманьня вышэйшае музычнае асьветы. Паступаю ў музычны тэхнікум імя В. В. Стасава, які ў 1927 г. канчаю і пасьля іспытаў пераходжу ў кансэрваторыю…
(канец фрагмэнту)
