Каханак Вялікай Мядзведзіцы (2009)
Апісаньне
Раман. Перакл. з польск. / Прадм. М. Ваньковіча. – Мінск: Выдавец Віктар Хурсік, 2009. – 352 с. ISBN 978-985-6888-11-6 Аўтар гэтай кнігі Сяргей Пясецкі (1901 – 1964) нарадзіўся ў Беларусі, памёр у Англіі. Раман "Каханак Вялікай Мядзведзіцы" (1937) – найбольш вядомы твор пісьменніка. Перад вайной вылучаўся на Нобелеўскую прэмію. На першай старонцы выкарыстана афармленне першавыдання: Piasecki S. Kochanek Wielkiej Niedźwiedzicy. Warszawa: Towarzystwo wydawnicze Rój, 1937. ЗМЕСТ М. Ваньковіч. Прадмова Каханак Вялікай Мядзведзіцы Частка першая. Пад коламі вялікага воза Частка другая. Воўчай сцежкай Частка трэцяя. Здані пагранічча Слоўнік Пра аўтара ў Вікіпэдыі. Слынны раман Сяргея Пясецкага на беларускую мову пераклаў з польскай мастак Фэлікс Янушкевіч. Зрабіў гэта 25 гадоў таму. Упершыню пераклад быў апублікаваны толькі ў сярэдзіне 1990-х ("Голас Радзімы", №29, 1995; № 11, 1996) па зразумелых прычынах. Зеленадубавец-выведчык-пісьменнік нарадзіўся ў Ляхавічах 01.04.1901, але да скону (памёр у Англіі 12.09.1964) быў супраць таго, што рабілі Саветы з яго Бацькаўшчынай. Пераклад паўстаў дзякуючы захаванаму на Беларусі асобніку першага выдання (1937 г. Варшава, выдавецтва "Rój") з прадмовай М. Ваньковіча, калі аўтар адбываў 15-гадовы тэрмін зняволення ў польскай турме. Кніга з пячаткай "Kolejowe przysposobienie wojskowe. Zarzad Okregu Wilno" знаходзілася ў Дрысьвятах у св.п. Марылі і Яна Шукалёў. Яны падаравалі рарытэт студэнту Ф. Янушкевічу, які прыяжджаў з эцюднікам на Браслаўшчыну ў 1970-я гг. Пра ўсіх, хто меў дачыненьне да беларускага тэксту на працягу чвэрці стагоддзя, перакладчык памятае. Таксама памятаюць Пясецкага сем зорачак ніколі не заходзячай нябеснай субстанцыі. "Вялкая Мядзведзіца" найбольш набліжаная да Ракава – адной з самых горных кропак краіны. Колішні горад з адметным укладам прыгранічнага жыцця і таямніча-чароўнае сузор’е натхнілі раманіста на стварэнне літаратурнага шэдэўра пра перамытніцкія (кантрабандысцкія) справы месцічаў-ракаўчукоў у міжваенным перыядзе, як там кажуць, "за польскім часам". Раман чыталі ў Еўропе і Амерыцы. Здымалі фільм. Праз 70 гадоў кніга зноў вяртаецца на Радзіму, каб сустрэцца з нашчадкамі тых, хто разам з Пясецкім крочылі пакручастымі сцежкамі нашае мінуўшчыны, захінутай павалокай змроку.
Водгукі
Неабходны Лагін або Рэгістрацыя, каб напісаць водгук.
Раім паглядзець
Таямнічы, чароўны свет беларускага Падляшша... Дзе адбываюцца паломніцтвы да знакамітай «гары крыжоў» Грабаркі і стаяць чэргі да мясцовых шаптух, чые абрады не змяніліся з паганскіх часоў. Пад крылом Белавежскай пушчы прытаіліся вёскі, жыхары якіх па-свойму глядзяць на вакольны свет, па-свойму памінаюць продкаў, захоўваючы і працягваючы адметныя традыцыі. На старонках гэтай кнігі містыка часам пераплятаецца з рэчаіснасцю, свет інфернальны пачынае ўплываць на рэальны. Разам з гэтым героям рамана «Шаптухі» не чужыя і агульналюдскія праблемы, якіх немагчыма пазбегнуць у сучасным глабалізаваным свеце.
Перад намі ў класічны раман посткласічнай беларускай літаратуры, у якім тутэйшая рэчаіснасць разглядаецца праз магічны крышталь сноў і мрояў. У трэцюю, разгорнутую і пашыраную версію рамана дададзеныя дзве новыя гісторыі («Восень у Гародні» і «Дзюры»), а таксама «Заўвагі выдаўца», якія пры ўважлівым разглядзе аказваюцца нататкамі невядомага чытача, знойдзенымі аўтарам у Архіве Клакоцкага ў 2023 годзе.
Напісаны ў бліскучым літаратурным стылі аўтабіяграфічны раман Жо Лангеравай (1912—1990) распавядае пра няпросты лёс, які выпаў на долю аўтаркі: ад поўных наіўнымі надзеямі даваенных гадоў да цяжкіх часоў эміграцыі ў ЗША падчас фашысцкае акупацыі, не меней жорсткага перыяду пасля вяртання ў сталінізаваную Чэхаславакію.
