Былі і небыліцы пра жыццё надводнае і падводнае / Ілюстрацыі Андрэя Пазняка. — Мінск: Мастацкая літаратура, 2015. — 80 с.: іл. Цвёрдая вокладка.
978-985-02-1499-7
Гэта кніга складаецца з трох казачных гісторый. А аб’ядноўваюцца яны тым, што ў кожнай з іх дзейсныя асобы — жыхары вадаёмаў. Магчыма, таму, што аўтарка нарадзілася і вырасла ля возера, якое дагэтуль лічыць найпрыгажэйшым у Беларусі. Водная прастора заўсёды захапляла яе. Пісьменніца любіла доўга-доўга ўглядацца ў глыбіні, уяўляючы сабе жыццё падводнага свету. Ёй заўжды было цікава паглядаць на сусвет не толькі сваімі вачыма, бо вакол кожную хвіліну адбываецца столькі цудаў, на якія чалавек часам не звяртае ўвагі. У выніку з’явіліся вось гэтыя казачныя гісторыі. Дарэчы, не ўсё ў іх — мастацкі вымысел. Але што да чаго ты і сам, дарагі чытач, зразумееш, калі пазнаёмішся з героямі: вадзянікамі, якія ладзілі ў возеры Доўгім атракцыёны, бабрынай сямейкай, што шануе Чырвоную кнігу Беларусі, і Наядай марской, якая дзеля салаўіных песень перабралася жыць з мора ў нашыя вадаёмы.
Прафесія: вадянік (Марына Весялуха пра кнігу ў “Звяздзе”)Артыкул пра аўтарку ў ВікіпедыіЗМЕСТ Паглядзець
Атракцыёны для вадзянікоў
Пра сяброўства Вадзяніка і Лесуна
З’яўленне маладога Вадзянічка
Вадзянічок асвойваецца на глыбінях і знаёміцца з маладым Шчупачком
Наварочалі
Новыя клопаты і радасці
Прагрэс прыйшоў у возера
Даведка для цікаўных
Як бабры прытулак шукалі
Лекцыя бабра Руфа, дапрацаваная аўтарам гісторыі і дапоўненая гістарычнымі фактамі па ўзгадненні з самім лектарам. Утрымлівае як дакладныя звесткі, так і прымхі
Рэцэпты бабрыхі Руфіны
Цікавыя звесткі пра баброў
Звесткі пра Чырвоную кнігу Беларусі
Наяда марская, або Услед за песняй
ФРАГМЕНТ З КНІГІ Паглядзець
…Жыў у возеры Доўгім, што каля Глыбокага, Вадзянік. Не сотню год і не трыста, а мо цэлую тысячу. Гаспадарыў спраўна: даглядаў азёрныя берагі, каб чаротам дужа не зарасталі, чысціў-выгладжваў дно, аздабляючы рознакаляровай глінай, гадаваў малькоў, лячыў жыхароў, разбіраў іх спрэчкі, час ад часу рабіў перапіс усіх насельнікаў возера, вёў улік відаў водарасцей... Працы хапала аж занадта.
Як быў маладзейшы, дык паўсюль паспяваў: і нырца на самую глыбіню даць, каб на дне прыбрацца, і ўздоўж усяго берага абярнуцца. Але пакуль быў у сваёй сіле, што яму тыя кіламетры! Нават калі-нікалі знаходзіў хвілінку, каб на госці да свайго даўняга сябра Лесуна зазірнуць. Вадзянік хоць і праводзіў большую частку свайго жыцця пад вадой, але ўсё ж мог крышку і паветрам падыхаць. А вось Лясун пад вадой — ні-ні. Памеркаваўшы, знайшлі выйсце: надумалі сустрэчы ля самага возера ладзіць, бо лес якраз да вады падступаўся. Пасядзяць, пагутараць пра тое-сёе, навіны адзін аднаму перакажуць, у карты разок-другі перакінуцца. Вадзянік праз колькі хвілін акунецца, каб асвяжыцца,— і зноў як новенькі. Хоць і былі яны даўнімі дружбакамі, але кожны раз спрэчка ў іх заходзіла: дзе лепш жыць — у лесе ці ў возеры, і ў каго гаспадарка лепшая. Ведама — кожны свой куток хваліў.
Лясун, частуючы Вадзяніка ляснымі прысмакамі — мёдам, ягадамі, грыбамі, арэхамі — заўсёды першы заводзіў:
— Частуйся, суседзе. Ласуйся. На тваіх глыбінях, пэўна, няма такога.
Гэта была чыстая праўда. Але Вадзянік аж гарачыцца пачынаў, даводзячы пра вартасці і перавагі падводнага жыцця:
— Ну і няхай сабе ў мяне такога смакоцця няма. Бач, вельмі ж глыбокае ў мяне возера. На дне гарачым летам дрыжыкі прадаю. Дзе там што расці будзе! Адны водарасці! Але ж і я маю чым ганарыцца. Вада ў мяне чыстая-празрыстая. Дно высцелена рознакаляровай глінай: і ружовай, і зеленаватай, і бурай. Самыя глыбіні аздоблены чорным і аліўкавым глеем. Не налюбавацца!
Лясун толькі пасмейваўся ў бараду:
— Лацно табе хваліцца, браце. Я ж ніколі тваёй гаспадаркі не бачыў. Ты можаш навыдумляць самых неверагодных дзівосаў — а як мне праверыць?
— Як гэта — навыдумляць? — гарачыўся Вадзянік.— Я табе за сведку найстарэйшага жыхара свайго возера прывяду — рачка Лімнакалянуса. Ужо яму якраз мусіш паверыць! Яго прадзеды нават памяталі, як нарадзілася маё возера...
(з аповеда “Пра сяброўства Вадзяніка i Лесуна”)
