Гісторыка-краязнаўчы гадавік. / Укладанне Сяргей Макарэвіч, Дзяніс Канецкі. — Мінск: Галіяфы, 2014. — Выпуск 1. — 182 с.
ISBN 978-985-7021-45-1
“Вілейскі павет” — гісторыка-краязнаўчы гадавік, які будзе знаёміць з гісторыяй пэўнага рэгіёна — Вілейшчынай. Гэта пляцоўка для даследчыкаў — падзяліцца сваімі адкрыццямі, а для чытачоў — атрымаць займальнае і пазнавальнае чытанне пра край.
ЗМЕСТ Паглядзець
АД УКЛАДАЛЬНІКАЎ
ПУБЛІКАЦЫІ. ПОШУКІ І ЗНАХОДКІ
Мяцежны 1863 год (Дзмітрый Хаценчык, Дзяніс Канецкі)
Мой продак Нікадзім Сілівановіч (Віталь Курдэка)
Ваенная гісторыя краю (Алесь Раткевіч)
ВЕРСІІ
Першадрукар маскоўскі Іван Фёдараў (Анатоль Капцюг)
Забітая і забытая Вера Скурко (Сяргей Макарэвіч)
ПРА СЯБЕ І ПРА ЧАС
Мой Дварэц (Леаніла Міцько)
Яшчэ жыццё (Уладзімір Папковіч)
Уцёкі з гета (Егоаш Альпяровіч)
КРЫНІЦЫ
Мінулае і сучаснае горада Вілейкі (Іван Шалепін)
АРХЕАЛОГІЯ. ПОМНІКІ. ЭТНАГРАФІЯ
Археалагічныя даследаванні Вілейшчыны (Аляксей Лужынскі)
Варацішаў камень (Аляксандр Зайцаў)
Як на Вілейшчыне “пякуць ката” (Сяргей Ганчар)
КРАЯЗНАЎСТВА
Да стварэння архіва пра свой край (Сяргей Макарэвіч)
КНІЖНАЯ ПАЛІЦА
Новыя выданні (Павел Радына)
АД УКЛАДАЛЬНІКАЎ Паглядзець
Чаму мы вырашылі рабіць гісторыка-краязнаўчы гадавік? Каб акумуляваць веды пра наш край, скажам так, у адным месцы — пад адной вокладкай. Расцярушаныя асобныя публікацыі па газетах, часопісах, сайтах знікаюць у вялізных масівах інфармацыі. Часам, каб адшукаць пэўны артыкул, даводзіцца гартаць сотні старонак.
Такі зборнік павінен стаць пляцоўкай для абмену матэрыяламі краязнаўцаў, прафесійных гісторыкаў, музейшчыкаў па Вілейшчыне. Пошукі і знаходкі, радаводы, уражэнцы і тыя, хто тут жыў, паўстанні і войны... Але гэта не толькі публікацыя новых тэкстаў, але і перадрук тых, што выходзілі ў свет даўно, на замежных мовах (будзе рабіцца пераклад на беларускую). Будуць публікавацца ўспаміны, архіўныя дакументы, лісты, дзённікі… І калі адны на старонках зборніка знойдуць для сябе займальная чытанне, то іншыя — матэрыялы для сваіх краязнаўчых пошукаў.
На жаль, па гісторыі Вілейскага краю рэдка друкуюцца кнігі, зборнікі. І гэта таксама ў пэўнай ступені падштурхнула заняцца выдавецкай справай. А калі вынік сваёй працы можна патрымаць у руках, спадзяемся, адбудзецца і новы штуршок у краязнаўчых пошуках.
Чаму “Вілейскі павет”? Гэта адначасова адлюстраванне гістарызму і тэрытарыяльнай прыналежнасці. Вілейка і Вілейскі раён у сучасных межах сфарміраваліся ў ХХ стагоддзі. А што было раней? Стагоддзе, два, тры, пяцьсот гадоў таму. Межы пастаянна змяняліся. А каб сабраць гісторыю ў адну карціну, трэба прасачыць і за гісторыяй сумежных тэрыторый. Тым больш, што многія паселішчы належалі да нашага краю.
Для чаго гэта трэба? Няхай бы не псавалі паперы, а ў мэтах захавання цэлымі дзясяткаў дрэваў рабілі ўсё ў электронным выглядзе. Але ўкладальнікі гадавіка, як кансерватары, лічаць, што такім чынам захаваць памяць прасцей. Сервер, на якім будзе размешчаны электронны альманах, не даўгавечны. Рана ці позна (вялікая верагоднасць) ён сапсуецца. А на паперы — як паказвае наяўнасць архіваў і бібліятэк — дакументы захоўваюцца стагоддзямі.
Чым новае выданне будзе адрознівацца ад падобных у рэгіёне? Выданне не павінна стаць канкурэнтам для “Куфэрка Віленшчыны” альбо “Волата”. Мы — сябры! Бо робім агульную справу. Адрозненне будзе ў змесце. Да прыкладу, у Гродне выдаецца не менш за тры падобныя выданні: “Гарадзенскі палімпсест”, “Гарадзенскі гадавік”, “Горад Святога Губерта”.
Хто гэтым займаецца? Тыя, хто любіць край. Канкрэтныя прозвішчы укладальнікаў і аўтараў вы ўбачыце ўжо ў гэтым выпуску.
Калі вы маеце матэрыялы, звязаныя з Вілейшчынай, можаце дасылаць ужо цяпер. Хочаце падзяліцца гісторыяй свайго роду — пішыце. Бо гісторыя краю складаецца менавіта з жыццяў кожнага з нас. Пішыце на viliejskipaviet@gmail.com.
Збірайце і пашырайце веды пра наш край!
