
Гісторыя Беларускага інстытуту навукі і мастацтва ў дакументах, лістах і ўспамінах / Прадмова Вітаўта Кіпеля. — Мінск: Кнігазбор, 2017. — 352 с.: іл. — (Бібліятэка Бацькаўшчыны; кніга 33). Цвёрдая вокладка.
ISBN 978-985-7180-34-9.
Кніга прысвечаная 65-гадовай гісторыі Беларускага інстытуту навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку. Пра дзейнасць адной з найстарэйшых існых сёння эміграцыйных інстытуцый распавядаюць лісты, успаміны, пратаколы і іншыя дакументы з архіваў двух старшыняў — Вітаўта Тумаша і Вітаўта Кіпеля. Праблемы і дасягненні БІНіМу, умовы працы і роля асобаў — усё гэта знайшло сваё адлюстраванне ў кнізе, дапоўненай бібліяграфіяй альманаху "Запісы" і бібліяграфічным даведнікам.
Пра кнігуЦіхан Чарнякевіч. Траўматычная гісторыя беларускага замежжа ў Хроніках БІНІМу (Budzma.by)
Наталля Гардзіенка прэзентавала "Хронікі БІНІМу" ў Нью-Ёрку (рэпартаж Віктара Дударава ў "Новым Часе")Вітаўт Кіпель. Пачынаем збіраць інтэлектуальна-даследчую спадчыну (замест прадмовы)Паглядзець

Беларуская нацыянальная творчая думка, скаваная цэнзурна-бюракратычнымі путамі Расейскай імперыі, аддаўна імкнулася “прабіцца” ў шырокі свет ды заявіць, што рэгіён у цэнтры Еўропы, часта безназоўны, а ў найлепшым выпадку званы “Северо-Западный край”, патрабуе даследавання: “край балот” багаты на гістарычныя падзеі, мае ўнікальную этнаграфію, багатую мову і г. д.
Аднак прабівацца, заяўляць пра сябе было няпроста і нялёгка! На нашую думку, толькі па з’яўленні ў 1904 годзе ў лонданскім часопісе “The Anglo-Russian” артыкулу-аналізу Гэб. Палісандра аб стане рэгіёну, эканамічна-культурным профілі краю пасля падзелаў і захопу ліцвінска-беларускіх тэрыторыяў Вялікага Княства Літоўскага Расеяй, на Захадзе пачалі публікаваць артыкулы-даследаванні пра культуру, пісьменнасць г. зв. “Северо-Западного края”, ці Літвы-Беларусі ў мінулым.
Зацікаўленне рэгіёнам значна ўзмацнілася пасля падзеяў 1917—1918 гадоў ды стварэння дзяржавы — Беларускай Народнай Рэспублікі. З’явіліся глыбейшыя аналітычныя артыкулы ў нямецкай, французскай ды англійскай мовах.
Эмігранты, згрупаваныя ў Празе, таксама ладна спрычыніліся да даследаванняў.
Даследча-творчы інфармацыйны аспект нагэтулькі ўзняўся, што па Другой сусветнай вайне, у пачатку 1950-х гадоў, у ЗША быў створаны Беларускі інстытут навукі і мастацтва, асноўным заданнем-планам якога было вывучэнне Беларусі — эміграцыі ды тэмаў, якія не вывучаліся (рэлігія), фальшаваліся (гісторыя) у БССР. Планавалі таксама ў Інстытуце ў меру магчымасці рэгістраваць усю замежную беларусіку. Наваствораная арганізацыя, у скароце БІНіМ, згуртавала па-над сотню навукоўцаў, і праца, як кажуць, “паехала”! Дзейнасць БІНіМу адлюстроўвалася ў яго органе: “Запісах” (выдаецца з 1952 года).
Паступова пачалі супрацоўнічаць з БІНіМам даследчыкі, маладзейшыя навукоўцы з Бацькаўшчыны. Да пачатку 1990-х гадоў БІНіМ апублікаваў тысячы старонак новых даследаванняў, навязаў лучнасць з соткамі амерыканскіх установаў, каледжаў, бібліятэк, універсітэтаў. Але! Як пісала Наталля Арсеннева, першы і доўгагадовы сакратар БІНіМу, “час няўмольны” — пакаленне пачынальнікаў адыходзіла. Іх падмянялі новыя пакаленні — новыя планы, цяснейшае супрацоўніцтва з Бацькаўшчынаю.
Паступова БІНіМ стаўся агульнабеларускай (г. зн. дыяспарна-метрапольнай) арганізацыяй.
Чытачу прапаноўваецца першая гісторыя развіцця даследчыцкай, творчай думкі ў дыяспары: дзеячы тае эпохі, дакументы, імкненні-крокі БІНіМу да працы на карысць Беларусі ды супрацоўніцтва з Бацькаўшчынаю. Спадзяемся, што гісторыя Інстытуту будзе пісацца і надалей, будуць стварацца новыя працы, доследы, будуць знаходзіцца новыя дакументы — у творчай працоўнай еднасці дыяспары і метраполіі, — што будзе заснаваны Беларускі навукова-даследчы архіўны фонд, адзіны для ўсёй нацыі.
Вітаўт Кіпель,старшыня Беларускага інстытуту навукі і мастацтва ЗМЕСТ Паглядзець
Вітаўт Кіпель. Пачынаем збіраць інтэлектуальна-даследчую спадчыну
Раньнія навукова-дасьледчыя беларускія арганізацыі на эміграцыі
Арганізацыя дасьледчай працы па Другой сусьветнай вайне
Мюнхэнскі інстытут вывучэньня СССР
Пачаткі БІНіМу
Разбудова БІНіМу. Пашырэньне сяброўства
Вынікі першага году й пляны
Усебеларускі архіў ды іншыя праекты
Крывіцкае навуковае таварыства ды іншыя складанасьці
Нью-Ёрская публічная бібліятэка, Ларыса Геніюш ды іншыя
“Конадні”
“Спадчына”
Камісія Керстэна ды іншыя няўдачы
Зьезд 1955 году
1955 год. Акалічнасьці і праца
Пачатак 1960-х. Новыя варункі працы
Зьезд 1966 году
БІНіМ і 450-я ўгодкі беларускага друку
Скарынаведа Тумаша
Юбілеі
Пачаткі новай кніжнай сэрыі й працяг навукова-асьветнай працы
БІНіМ і тэма нацыянальнасьцяў
Падручнік беларускай мовы
Выставы, фэстывалі, канфэрэнцыі
Сэрыя “Беларускія паэты й пісьменьнікі”: Натальля Арсеньнева й Алесь Салавей
Зьмена кіраўніка: Вітаўт Кіпель пра Вітаўта Тумаша
Сяброўства і фінансы БІНіМу
Працяг сэрыі “Беларускія паэты й пісьменьнікі”
“Бібліяграфічная сэрыя” БІНіМу
Сэрыя “Да гісторыі беларускай эміграцыі” й кніжная супраца з Бацькаўшчынай
“Ангельска-беларускі слоўнік” і ангельскамоўная энцыкляпэдычная беларусіка
БІНіМ у міжнародных канфэрэнцыях і пачатак супрацы з мэтрапольнымі навукоўцамі
БІНіМ — Беларусі й беларусам
Пра БІНіМ з другога боку
Статут Беларускага інстытуту навукі й мастацтва
Зьмест “ЗАПІСАЎ” (1952—2016)
БІНіМіяна ў БДАМЛМ
Біяграфічны даведнік
Паказнік асобаў
