Чыннасць беларускіх маладзёвых арганізацый у 2-й палове XIX— I-й палове XX ст. (да 1939г.) / Навуковы рэдактар Анатоль Сідарэвіч. — 2-е выданне, папраўленае і дапоўненае. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 480 с.: [16] c. іл.
ISBN 978-5-00076-019-2
У манаграфіі, напісанай у форме навукова-папулярнага нарыса, разглядаецца грамадска-палітычная і культурна-асветная праца беларускіх маладзёвых суполак з другой паловы XIX ст. і да пачатку Другой сусветнай вайны ў агульным кантэксце развіцця нацыянальна-вызвольнага руху і станаўлення грамадзянскай супольнасці ў Беларусі. У кнізе робіцца спроба адлюстраваць ролю маладзёвага руху ў нацыятворчых працэсах і ў станаўленні беларускай дзяржаўнасці.Праз гісторыю беларускага маладзёвага руху канца XIX — першай паловы XX стагоддзя (да 1939 г.) мы імкнемся адлюстраваць агульную гісторыю беларускага нацыянальнага руху, гісторыю антысавецкага супраціву, чыннасць нацыянальна-дэмакратычных арганізацый, галоўнай мэтай якіх было дасягненне палітычнай незалежнасці краіны і рэалізацыя дэмакратычных каштоўнасцяў. Праз гісторыю беларускага маладзёвага руху мы разглядаем пачатак станаўлення нацыянальнага школьніцтва, тэатру, музыкі, літаратуры, прэсы, кнігавыдавецтва ды іншых аспектаў грамадска-культурнае чыннасці. Наагул, без вывучэння гісторыі беларускага маладзёвага руху цяжка будзе да канца зразумець феномен станаўлення беларускай грамадзянскай супольнасці і сучаснай беларускай культуры. (З прадмовы.)ЗМЕСТ Паглядзець змест цалкам
Прадмова
Частка I. А хто там ідзе? Пачатак беларускага пазітывізму
Праявы беларускага патрыятызму ў краёўцаў у першай палове ХІХ ст.
“Крывіцкі Вязок” і лёс яго стваральнікаў
Даніла Баравік і “гоманаўцы”
Пачатак грамадскай і навуковай чыннасці Мітрафана Доўнар-Запольскага
Беларуская праца студэнтаў-краёўцаў у канцы 80-х — пачатку 90-х гадоў ХІХ ст.
Ядвігін Ш. і беларускі сацыялістычны гурток у Маскве
Першыя беларускія вучнёўскія гурткі ў Беларусі на мяжы ХІХ і ХХ стст.
Мінскі маладзёвы асяродак паступовых “западноруссов”
“Круг беларускай народнай прасветы” ў Санкт-Пецярбургу і яго роля ў стварэнні Беларускай Сацыялістычнай Грамады
Беларускі маладзёвы рух у настаўніцкіх семінарыях падчас рэвалюцыі 1905—1907 гг. Стварэнне Беларускага настаўніцкага саюза
Беларускі маладзёвы рух ва ўмовах сталыпінскай палітычнай рэакцыі
Чыннасць беларускіх вучнёўскіх гурткоў у Беларусі напярэдадні Першай сусветнай вайны
Іван Краскоўскі — пачынальнік беларускага футболу
Беларускі сацыялістычны гурток у Капылі
“Беларускі навукова-літаратурны гурток студэнтаў Пецярбургскага ўніверсітэта”
Беларускія студэнцкія гурткі ў Нова-Александрыі (Пулавах) і Маскве
Беларускія студэнты ў Варшаве
Чыннасць беларускай студэнцкай арганізацыі ў Юр’еве (Тарту)
Беларускі маладзёвы рух ва Украіне і ў Крыме
Адраджэнскі рух сярод каталіцкіх клерыкаў у Вільні
Беларускі гурток у каталіцкай мітрапалітарнай акадэміі ў Пецярбургу
Частка II. “Мы выйдзем шчыльнымі радамі”. Беларускі рух ва ўмовах глабальнага ваеннага канфлікту 1914—1921
У першыя гады “Вялікае вайны” (1914—1915)
Ажыўленне чыннасці беларускіх маладзёвых арганізацый і суполак у 1916—1917 гг.
У зоне нямецкай акупацыі Обер Ост
Разгортванне беларускага маладзёвага руху пасля Лютаўскай рэвалюцыі
Беларускі нацыянальны камісарыят у Маскве і лёс беларускіх маладзёвых суполак на абшарах Расіі ў 1918 г.
Ва ўмовах “новай” нямецкай акупацыі і савецкай рэчаіснасці (1918 г. — першая палова 1919 г.)
Падчас польска-савецкай вайны 1919—1921 гг.
Грамада беларускай моладзі ў Горадні
Слуцкі маладзёвы гарт за незалежнасць Беларусі
Частка III. “Усходні фронт” змагання за вольную Беларусь. Чыннасць беларускіх маладзёвых арганізацый ва ўмовах бальшавіцкага рэжыму ў 20—30-я гады XX ст.
Беларускі маладзёвы рух на Міншчыне
“Лістападаўская справа” 1925 г.
Беларускае культурнае жыццё ў Мінскім белпедтэхнікуме і Белдзяржуніверсітэце
Беларускі маладзёвы рух на ўсходнебеларускіх землях у 1919—1929 гг.
Беларускія нацдэмаўскія студэнцкія зямляцтвы ў Савецкай Расіі ды іншых савецкіх рэспубліках
Чыннасць “пралетарскіх” студэнцкіх зямляцтваў
Расправа з актывістамі беларускага маладзёвага руху ў 1930-я гады
Частка IV. Пад знакам Пагоні. Грамадска-палітычная і культурна-асветная чыннасць беларускіх маладзёвых арганізацый у Заходняй Беларусі і Усходняй Латгаліі
Ва ўмовах польскага панавання: паміж камуністамі і хадэкамі
Чыннасць вучнёўскіх гурткоў у заходнебеларускіх гімназіях
Вучнёўскія арганізацыі ў Віленскай беларускай гімназіі
Школьнае жыццё ў сценах Наваградскай, Радашковіцкай і Нясвіжска-Клецкай беларускіх гімназій
Кароткі агляд гісторыі Беларускага студэнцкага саюза і іншых арганізацый беларусаў-студэнтаў Віленскага ўніверсітэта Стэфана Баторыя ў 1920—1939 гг.
Таварыства прыяцеляў беларусаведы
Спробы расколу БСС і дзейнасць раўналежных арганізацый студэнтаў-беларусаў у Вільні
Наконадні Другой сусветнай вайны
Дзейнасць беларускіх вучнёўскіх гурткоў ва Усходняй Латгаліі
Частка V. За кардонам… Беларусі студэнцкі рух у эміграцыі
“Беларускае студэнцкае кола” ў Кракаве і чыннасць іншых беларускіх арганізацыяў у аўстрыйскай і нямецкай Польшчы
Беларускі і чэшскі нацыянальныя рухі ў пачатку ХХ ст.: першыя кантакты і праявы салідарнасці
“Ruská pomocná akce” ўраду ЧСР і яе значэнне для беларускай эміграцыі
Агульная характарыстыка беларускай эміграцыі ў Чэхаславаччыне ў 1920-я гады
Беларускія студэнты ў Чэхаславаччыне: палітычны і сацыяльны партрэт
Студэнцкія суполкі, гурткі і палітычныя плыні беларускай эміграцыі ў ЧСР у 1920-я — пачатку 1930-х гг.
Прасавецкая групоўка ў асяродку беларускага студэнцтва ў Чэхіі і спробы далейшага расколу эміграцыі
Таварыства “Адзінства рускай культуры” — “заходнярускі” выклік беларускай эміграцыі
Спробы стварэння адзінага цэнтру беларускай эміграцыі ў ЧСР
Культурна-асветнае і рэлігійнае жыццё беларускай эміграцыі ў Чэхіі
Чыннасць беларускіх студэнцкіх хаўрусаў у Еўропе ў міжваенны час. Стварэнне аб’яднанага каардынацыйнага цэнтру беларускага студэнцтва за кардонам
Заключэнне
Бібліяграфічны спіс асноўных архіўных і літаратурных крыніц
Паказьнік імёнаў
