Смех. Эсэ пра значэнне камічнага

Больш выяваў

Націсніце, каб павялічыць

няма водгукаў

Бэргсон Анры

22.50 BYN

Памер: 130x200 мм

Вага: 215 г

Purchase

Абраны варыянт адсутнічае на складзе. Калі ласка, абярыце іншы варыянт.

Выдавец Колас Зміцер Пераклады Філязофія Сэрыя "Галерэя чалавечай думкі"Пераклады Зьмітра Коласа Бэргсон Анры

Апісаньне

Смех. Эсэ пра значэнне камічнага / Анры Бэргсон ; пераклад з французскай Змітра Коласа. - Мінск : Раман Цымбераў, 2025. — 144 с. — (Галерэя чалавечай думкі).

ISBN 978-985-7334-29-2.

Пераклад зроблены паводле крыніцы:
Henri Bergson. Le Rire. Essai sur la signification du comique. Paris, Félix Alcan, 1938.

Анры Бэргсон (1859 – 1941) – адзін з найбуйнейшых філосафаў XX стагоддзя, прадстаўнік інтуітывізму і філасофіі жыцця, сябар Французскай акадэміі, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па літаратуры (1927). Прапанаванае ў гэтай кнізе эсэ, упершыню апублікаванае ў 1900 г., даследуе прыроду камедыі, смеху і камічнага ў чалавечым жыцці, гэта глыбокі і ўдумлівы аналіз таго, што прымушае людзей смяяцца і чаму гумар ёсць важным аспектам чалавечага існавання.

ЗМЕСТ

Прадмова
Раздзел першы. Пра камічнае ўвогуле. Камічнае формаў і камічнае рухаў. Заразлівасць смешнага
Раздзел другі. Камізм сітуацыі і камізм словаў
Раздзел трэці. Камізм характару
Дадатак да 23-га выдання. Аб дэфініцыі камічнага і метадзе, ужытым у гэтай кнізе

ПРАДМОВА Разгарнуць

У гэтую кнігу ўвайшлі тры артыкулы пра смех (ці, дакладней, пра смех, выкліканы нечым камічным), Даўней апублікаваныя намі ў «Рэвю дэ Пары». Калі мы аб'ядналі іх пад адной вокладкай, паўстала пытанне, ці будзе дарэчы заадно грунтоўна прааналізаваць ідэі нашых папярэднікаў і правесці належны агляд іх тэорыяў смеху. На нашую думку, падобны выклад тэмы стаўся б залішне грувасткім і па сваім аб'ёме непрапарцыйным яе значэнню. Акрамя таго, асноўныя вызначэнні камічнага яўна ці ўскосна былі ўжо абмеркаваныя намі – няхай і – сцісла на прыкладах, звязаных з тою ці іншай тэорыяй. Таму мы абмежаваліся простым перадрукоўваннем артыкулаў, дадаўшы да іх спіс асноўных праз пра камічнае, апублікаваных за апошнія трыццаць гадоў.

З таго часу ўзніклі новыя працы. Такім чынам спіс, прыкладзены намі ніжэй, быў падоўжаны. Але ў тэкст самой кнігі мы ніякіх зменаў не ўносілі³. Рэч, вядома, не ў тым, што ўсе гэтыя разнастайныя даследаванні праліваюць святло толькі на нейкі адзін аспект у пытанні смеху. Але наш метад, чыя мэта – вызначыць, якімі спосабамі адбываецца вытворчасць камічнага, выразна адрозніваецца ад таго, якім звычайна паслугоўваюцца іншыя і які імкнецца заключыць камічнасць у надта прасторную і простую формулу. Два гэтыя метады не ўзаемавыключальныя; але ўсё, што можа даць другі, ніякім чынам не закране вынікі першага; а ён, на наш погляд, адзіны, які дазваляе забяспечыць навуковую дакладнасць і строгасць. І менавіта на гэтую акалічнасць мы звяртаем увагу чытача ў Дадатку, які далучаем да гэтага выдання.

А. Б.
Парыж, студзень 1924

ФРАГМЕНТ З КНІГІ Разгарнуць

РАЗДЗЕЛ ПЕРШЫ

Пра камічнае ўвогуле. – Камічнае формаў і камічнае рухаў. – Заразлівасць смешнага.

Што азначае смех? Што ляжыць у аснове смешнага? Што агульнага паміж грымасаю блазна, каламбурам, вадэвільнаю блытанінай, сцэнаю з дасціпнай камедыі? Які метад глыбокай ачысткі можа дазволіць нам здабыць тую заўсёды нязменную і аднолькавую эсэнцыю, якая надае столькім разнастайным прадуктам іх недвухсэнсоўны душок або ледзь улоўны водар? Найвялікшыя мысляры, пачынаючы з Арыстотэля, падступаліся да гэтай няхітрай задачкі, а яна ўсё ніяк не дае сябе ўхапіць, унікае, выслізгвае і паўстае зноў, кідаючы зухвальны выклік філасофскай думцы.

Апраўданнем таму, што і мы, у сваю чаргу, вырашылі ўзяцца за гэтую задачу, можа служыць хіба тое, што нашаю мэтай не будзе заключыць феномен камічнасці ў клетку нейкага вызначэння. Мы разглядаем яе, перадусім, як нешта жывое. І будзем ставіцца да яе, якой бы легкадумнаю яна ні была, з павагаю, якую вымагае жыццё. Мы абмяжуемся тым, што будзем назіраць, як яна разрастаецца і як распускае свой квет. Ад формы да формы, непрыкметнымі зрухамі, яна будзе перажываць у нас на вачах самыя незвычайныя метамарфозы. Мы не пакінем па-за ўвагай нічога з таго, што адкрыецца нашаму зроку. І можа быць, дзякуючы гэтаму працягламу ўзаемадотыку намі будзе здабыта нешта больш гнуткае, чым проста тэарэтычнае вызначэнне, а менавіта - практычнае і глыбокае знаёмства, падобнае да таго, што нараджаецца ў выніку доўгага таварыства. А магчыма, мы, апроч таго, выявім, што знаёмства, заведзенае намі ненаўмысна, яшчэ і карыснае. Хіба камічнасць, будучы па-свойму разважнай нават у гранічных сваіх адхіленнях, паслядоўнай у сваім шаленстве, летуценнай о так, безумоўна, але ствараючы ў сваім летуценні вобразы, якія адразу прымаюцца і разумеюцца ўсім грамадствам, хіба камічнасць не праліе нам святла на тое, якім чынам працуе чалавечае ўяўленне і ў прыватнасці ўяўленне грамадскае, калектыўнае, уяўленне народнае? Будучы спараджэннем рэальнага жыцця і блізкай сваячкай мастацтва, хіба яна не скажа нам сваё слова пра мастацтва і пра жыццё?

Перадусім выкажам тры меркаванні, якія лічым за падставовыя. Яны тычацца не так самога камічнага, як месца, дзе яго трэба шукаць...

(канец фрагменту)

Водгукі

Неабходны Лагін або Рэгістрацыя, каб напісаць водгук.

Раім паглядзець

Пра паэзію, сэкс, рэлігію і самаўсведамленне

Анціпенка Алесь

Кандыдат філасофскіх навук Алесь Анціпенка даследуе феномен самаўсведамлення чалавека на падставе паэтычных твораў Максіма Багдановіча, Наталлі Арсенневай, Міхася Стральцова, Уладзіміра Арлова, а таксама працаў дацкага філосафа Сёрэна Кіркегара і тэкстаў Старога і Новага Запаветаў.

Так сказаў Заратустра

Ніцшэ Фрыдрых

“Так сказаў Заратустра” — раман, які хваляваў розум не аднаго пакалення і дагэтуль застаецца ў цэнтры ўвагі ўдумлівага чытача. Гэта развагі над сутнасцю таго, чым ёсць чалавек.

Уладар

Мак’явэлі Нікало

"Уладар" — найбольш вядомы твор Нікало Мак’явэлі (1469—1527), выбітнага італьянскага палітычнага дзеяча і мысляра, філосафа і літаратара эпохі Адраджэння.