; пераклад з латышскай Ягора Сурскага. – Мінск : Выдавец Зміцер Колас, 2017. – 336 с., іл., [16 л. іл.].
Рэдагаванне, пераклад уступнага слова, прадмовы і раздзела «Грамадзяне Латвіі ў Савецкім Саюзе» Лявона Баршчэўскага.
У сваёй кнізе прафесары Латвійскага універсітэта Ілгварс Бутуліс (нар. У 1948) і Антоній Зунда (нар. У 1947) у даступнай эсэістычнай форме робяць выклад гісторыі сваёй краіны ад старажытнасці да сённяшніх дзён. Значную ўвагу яны надаюць не толькі ключавым пытанням палітычнай гісторыі Латвіі, але таксама праблемам яе эканамічнага развіцця і культуры.
Уступнае слова да беларускага выдання
Прадмова аўтараў да латышскага выдання
Раздзел першы. Тэрыторыя і насельніцтва Латвіі са старажытнасці да XVI стагоддзяТэрыторыя Латвіі да XIII стагоддзя
Крыжовыя паходы на тэрыторыі Латвіі, XIII ст.
Латвія ў складзе Лівоніі. Палітычны лад Лівоніі
Сацыяльна-эканамічнае жыццё Лівоніі
Духоўнае жыццё і культура Лівоніі
Пашырэнне ідэй Рэфармацыі і крах Лівоніі
Раздзел другі. Латвія ў XVII—XIX стст.Курземскае і Земгальскае (Курляндскае) герцагства
Задзвінскае герцагства (1561–1629)
Відземе ў XVII—XVIII стст.
Латгалія ў XVII і XVIII ст.
Палітычная гісторыя Латвіі ў XIX ст.
Гаспадарчая і сацыяльная мадэрнізацыя
Рух моладалатышоў
«Новая плынь»
Адукацыя і культура ў XIX ст.
Кнігавыданне і друк
Літаратура
Выяўленчае мастацтва і архітэктура
Тэатр і музыка
Раздзел трэці. Бурлівы пачатак XIX стагоддзяРэвалюцыя 1905 г.
Імклівая мадэрнізацыя
Латвія ў Першай сусветнай вайне
Абвяшчэнне Латвійскай Рэспублікі барацьба за свабоду
Адукацыя і культура Латвіі на пачатку XX стагоддзя
Адукацыя
Друк і кнігавыданне
Літаратура
Тэатр
Архітэктура
Выяўленчае мастацтва
Музыка
Раздзел Чацвёрты. Латвія – незалежная дзяржава (1920–1934)Міжнароднае становішча і знешняя палітыка
Міжнароднае прызнанне Латвіі
Знешнепалітычныя задачы
Супрацоўніцтва краін Балтыі
У пошуках іншых гарантый бяспекі
Палітычнае жыццё ў Латвіі
Некаторыя найважнейшыя асаблівасці
Цярністы шлях маладой дэмакратыі
Поспехі і дасягненні латвійскай дэмакратыі
Нацыянальная палітыка і меншасці
«Залатыя гады» адукацыі і культуры
Адукацыя і культура
Выданне кніг і прэса
Літаратура
Тэатр
Музыка і балет
Выяўленчае мастацтва
Архітэктура
Раздзел пяты. Гады аўтарытарызму (1934–1940)Дзяржаўны пераварот 15 траўня 1934 г.
Прычыны перавароту
Арганізацыя і ход перавароту 15 траўня
Эканамічныя праблемы Латвіі і іх вырашэнне
Галоўныя мэты сацыяльна-эканамічнага развіцця Латвіі
Фінансы і знешні гандаль
Прамысловае развіццё
Сельская гаспадарка і аграрная палітыка
Унутрыпалітычная сітуацыя пасля 1934 г.
Знешняя палітыка Латвіі
Абароназдольнасць краіна
Некаторыя асноўныя рысы аўтарытарнага рэжыму Улманіса і аўтарытарнай ідэалогіі
Культура і адукацыя
Адукацыя
Выданне кніг і друк
Літаратура
Тэатр і музыка
Выяўленчае мастацтва
Архітэктура
Раздзел шосты. Латвія ў палітычных віхурах (1934–1940)Змяненне палітычнай сітуацыі
Маскоўскія перамовы трох дзяржаў і пакт Молатава-Рыбентропа
Палітыка Савецкага Саюза ў краінах Балтыі
Супрацоўніцтва дзяржаў Балтыі
Акупацыя і анексія Латвіі
Пачатак саветызацыі Латвіі
Раздзел сёмы. Латвія пад уладай нацысцкай Германіі (1941–1945)Пачатак нямецкай акупацыі
Кіраванне і рэпрэсіўная сістэма нацыстаў
Масавыя забойствы габрэяў
Знішчэнне разумова хворых і гібель тысяч латвійскіх цыганоў
Мясцовае кіраванне
Ваенная палітыка нацысцкага рэжыму: латышскія паліцэйскія батальёны і Латышскі ахвотніцкі легіён СС
Супраціў нацысцкай акупацыі
Гаспадарчая палітыка нямецкага рэжыму
Паліты ў сферы культуры і адукацыі
Грамадзяне Латвіі ў Савецкім Саюзе
Заключны этап вайны ў Латвіі
Раздзел восьмы . Латвія ў складзе Савецкага Саюза (1945–1990)Паўторная акупацыя Латвіі
Рэпрэсіі і масавая дэпартацыя ў гады кіравання І. Сталіна
Роля кампартыі
Саветызацыя Латвіі
Перамены ў эканоміцы
Сталіністы і рэфарматары ў Латвіі
Дысідэнцкі рух
Латвія ў 60–80-я гады
Навука і культурнае жыццё
Навука
Літаратура, выяўленчае мастацтва і музыка
Тэатр і кіно
Раздзел дзявяты. Латвія на шляху да незалежнасці (1987–1991)Крызіс савецкага рэжыму і пачатак дэмакратычных перамен
Стварэнне і дзейнасць Народнага Фронту
Крах латвійскай кампартыі
Перыяд двоеўладдзя (4 траўня – 21 жніўня 1991 г.)
Раздзел дзясяты. Латвійская рэспубліка (1991–2000)Палітычныя і эканамічныя рэформы і развіццё дзяржавы ў 1991–2004 гг.
Знешнепалітычныя праблемы
Пытанне грамадзянства
Вывад расійскіх войскаў
Утварэнне сістэмы палітычных партый
Праблема калабарацыянізму
Палітыка ў дачыненні да меншасцяў
Інтэграцыя ў НАТО і Еўрапейскі Саюз
Культурнае жыццё
Раздзел адзінаццаты. Латвія на сучасным этапе (2008–2014)Эканамічныя і сацыяльныя працэсы
Асноўныя тэндэнцыі палітычнага развіцця
Асноўныя кірункі знешняй палітыкі
Развіццё культуры
Падсумаванне
Тлумачэнне гістарычных тэрмінаў і паняццяў
Адна з падставовых праўдаў гісторыі палягае ў тым, што ніводзін народ, а значыць ніводная дзяржава не існуюць выключны паасобку, самі па сабе: гэта з’явы больш агульнага працэсу; хоць пры гэтым у кожным выпадку гаворка ідзе толькі пра ўласцівы адпаведным народам і дзяржавам вобраз і адпаведны шлях гістарычнага развіцця. Аўтары гэтай кнігі, якая цяпер прыходзіць да беларускага чытача, паказваюць складаны і, часткова, трагічны лёс латышскага народа ад самых пачаткаў да нашых дзён ва ўсёй яго гістарычнай разнастайнасці.
18 лістапада 2018 года Латвія будзе адзначаць стагоддзе з таго дня, калі ў далёкім 1918 годзе была абвешчана Латвійская Рэспубліка – і цяпер толькі можна захапляцца дальнабачнасцю, мэтаскіраванасцю, упартасцю і непахіснасцю тых людзей, якія стаякі каля вытокаў нашай дзяржавы. Яны былі сапраўднымі летуценнікамі-візіянерамі, што не страцілі надзеі ў змаганні за сваю дзяржаву ў найскладанейшых варунках у канцы Першай сусветнай вайны і, у выніку, дамагліся поспеху. Будаўніцтва дзяржавы было трагічна перапыненае летам 1940 года, пасля прыходу ў Латвію чырвонай арміі з наступнай акупацыяй і далучэннем яе да Савецкага Саюза. Толькі праз 50 гадоў нам удалося ўзнавіць нашу незалежнасць і працягнуць дзяржаўнае будаўніцтва, абапіраючыся на Канстытуцыю Латвійскай рэспублікі 1922 года, якая, з пэўнымі змяненнямі і дапаўненнямі, вытрымала выпрабаванне часам. Тады ж Латвійская рэспубліка ўзнавіла сваю знешнепалітычную дзейнасць у поўным аб’ёме.
У той самы час незалежнасць абвясціла і Рэспубліка Беларусь, наш блізкі сусед, з якім нас злучаюць не толькі эканамічныя і культурныя стасункі, але і даўняя гістарычная повязь.
16 снежня 1991 году была падпісаная Дэкларацыя аб прынцыпах добрасуседскіх адносінаў паміж дзвюма краінамі, а 7 красавіка быў падпісаны пратакол аб усталяванні дыпламатычных зносінаў паміж Рэспублікай Беларусь і Латвійскай Рэспублікай. 25 гадоў паміж Латвіяй і Беларуссю наладзілася ўсебаковае супрацоўніцтва ў розных галінах. Дагаворна-праўная база беларуска-латвійскага супрацоўніцтва складаецца з 27 міждзяржаўных і міжурадавых дамоваў і 16 пагадненняў міжведамаснага характару. Варта адзначыць, што Беларусь – найбуйнейшы гандлёвы партнёр Латвіі сярод краін Усходняга партнёрства, другі паводле аб’ёму партнёр у транзітным бізнэсе і важны замежны інвестар. Латвійска-беларускаму актыўнаму эканамічнаму супрацоўніцтву спрыяе геаграфічная блізкасць дзвюх краін, плённыя кантакты на ўзроўні бізнесу і разнастайныя фарматы эканамічнага супрацоўніцтва.
Існуе актыўная супраца паміж гарадамі і рэгіёнамі Беларусі і Латвіі: падпісана 56 пагадненняў аб пабрацімскіх і партнёрскіх сувязях. Адбыліся тры сустрэчы гарадоў пабрацімаў і партнёраў Беларусі і Латвіі. У кастрычніку 2014 года ў Рызе ўпершыню прайшлі Дні Мінска, а ў траўні 2016 года ў Мінску – Дні Рыгі. Актыўна супрацоўнічаюць паміж сабою таксама прадстаўнікі беларускіх і латвійскіх акадэмічных колаў, а гэтая кніга, у сваю чаргу, павінна зрабіць новы ўнёсак у паглыбленне ўзаемаразумення не толькі ў акадэмічным асяроддзі, але і наогул паміж іншымі народамі.
Даўно вядома, што кнігі маюць свой лёс. Я перакананы, што гэтае выданне знойдзе свайго зацікаўленага чытача.
Чэрвень 2017 год
Эдгарс Рынкевічс,
Міністр замежных спраў
Латвійскай Рэспублікі
